Παγκόσμια Ημέρα Νερού: κοινή δήλωση του ύπατου εκπροσώπου / αντιπροέδρου Ζοζέπ Μπορέλ και του επιτρόπου Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους

Η υγεία και η ευημερία των ανθρώπων και του πλανήτη εξαρτώνται από τη σταθερότητα του παγκόσμιου κύκλου του νερού.

Η κλιματική αλλαγή, η απώλεια βιοποικιλότητας, η μη βιώσιμη διαχείριση και η ρύπανση έχουν αντίκτυπο στους υδάτινους πόρους σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα παιδιά (UNICEF), 1 στα 4 άτομα παγκοσμίως εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε ασφαλώς διαχειριζόμενο πόσιμο νερό. Τουλάχιστον το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλώς διαχειριζόμενη αποχέτευση.

Καθώς εντείνεται η λειψυδρία, ο αυξημένος ανταγωνισμός για τους συρρικνούμενους πόρους γλυκού νερού απειλεί τη σταθερότητα μεταξύ και εντός των εθνών μέσω συγκρούσεων, εκτοπισμού και μετανάστευσης. Επίσης, το νερό χρησιμοποιείται πολύ συχνά ως όπλο πολέμου.

Είναι αδύνατον να υπάρξει ειρήνη χωρίς καθολική πρόσβαση σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό και αποχέτευση για όλους.

Φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Νερού επικεντρώνεται στο παγκόσμιο θέμα «νερό για την ειρήνη». Η διαχείριση των υδάτινων πόρων και η διασυνοριακή συνεργασία για το νερό αποτελούν ισχυρά εργαλεία για την πρόληψη των συγκρούσεων και τη διατήρηση της ειρήνης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται για να βελτιώσει την πρόσβαση 70 εκατομμυρίων ατόμων στο νερό και/ή σε εγκατάσταση αποχέτευσης έως το 2030. Εργάζεται επίσης για την προστασία, τη διατήρηση και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων που σχετίζονται με το νερό.

Με βάση τα αποτελέσματα της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το νερό του 2023, η ΕΕ ενθαρρύνει τις κοινές προσπάθειες για αποτελεσματική πολυμερή διακυβέρνηση. Το νερό, καθώς και η σχέση νερού και ασφάλειας, πρέπει να αποτελεί θέμα προτεραιότητας σε όλες τις πολυμερείς διαδικασίες. Η ανθεκτικότητα των υδάτων είναι απαραίτητη για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Η ΕΕ καλεί εταίρους και ενδιαφερόμενα μέρη να συνεχίσουν τις συζητήσεις αυτές στο πλαίσιο της Πράσινης Εβδομάδας της ΕΕ 2024, από τις 29 έως τις 30 Μαΐου. Με το σύνθημα «Δες το νερό με άλλα μάτια» (See Water Differently), η ΕΕ μας καλεί όλους να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε, χρησιμοποιούμε και διαχειριζόμαστε το νερό, ευαισθητοποιώντας μας σχετικά με τις διάφορες λύσεις που υπάρχουν για το νερό.

Η καθολική πρόσβαση στο νερό και στην αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Εξασφαλίζοντας το νερό εξασφαλίζουμε την ειρήνη και τη σταθερότητα.

Ιστορικό

Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του 2024 σχετικά με την πράσινη διπλωματία, το Συμβούλιο αναγνώρισε ότι η σταθερότητα του παγκόσμιου κύκλου του νερού αποτελεί παγκόσμιο μέλημα που στηρίζει την επίτευξη όλων των ΣΒΑ, επανέλαβε τη σημασία μιας στρατηγικής προσέγγισης της ΕΕ για την ανθεκτικότητα και την ασφάλεια των υδάτων και υπογράμμισε την ανάγκη για ενισχυμένη διπλωματία στο πλαίσιο αυτό. Το Συμβούλιο ενθάρρυνε τις κοινές προσπάθειες για αποτελεσματική πολυμερή διακυβέρνηση, μεταξύ άλλων μέσω του διορισμού ειδικού απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών για το νερό, της βελτίωσης της ενσωμάτωσης των σχετικών με το νερό προτεραιοτήτων στις σχετικές πολυμερείς διαδικασίες και του τακτικού διακυβερνητικού διαλόγου για το νερό.

Η ανακοίνωση του 2024 σχετικά με τη διαχείριση των κλιματικών κινδύνων — προστασία των ανθρώπων και της ευημερίας καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ και τα κράτη μέλη της μπορούν να προβλέψουν, να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν καλύτερα τους αυξανόμενους κλιματικούς κινδύνους. Παρουσιάζει επίσης τρόπους εκπόνησης και εφαρμογής πολιτικών που σώζουν ζωές, μειώνουν δαπάνες και προστατεύουν την ευημερία όλης της ΕΕ. Διατυπώνονται συγκεκριμένες προτάσεις δράσης σε έξι κύριες επηρεαζόμενες μονάδες, συμπεριλαμβανομένου του νερού.

Στην κοινή ανακοίνωση σχετικά με τη σχέση κλίματος και ασφάλειας, που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2023, συνεκτιμήθηκε ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στην ειρήνη, την ασφάλεια και την άμυνα και παρουσιάστηκε ολοκληρωμένη προσέγγιση που αντιμετωπίζει τόσο τα βαθύτερα αίτια όσο και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμια κλίμακα.

Ενημερωτικό δελτίο για τη σχέση κλίματος και ασφάλειας

Το 2023, στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το νερό, η ΕΕ παρουσίασε 33 δεσμεύσεις για συγκεκριμένες δράσεις μετασχηματισμού ώστε να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις που αφορούν το νερό, οι οποίες βρίσκονται επί του παρόντος στο στάδιο της εφαρμογής.

Το 2021, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για το νερό στην εξωτερική δράση της ΕΕ, η ΕΕ επανεπισήμανε τη στρατηγική σημασία του νερού για την ανθρώπινη ανάπτυξη, τη μείωση της φτώχειας, το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα, καθώς και την ανθρωπιστική δράση, την ειρήνη και την ασφάλεια. Για τον λόγο αυτόν, η ΕΕ εξακολουθεί να επενδύει στην περιφερειακή και πολυμερή συνεργασία για την εδραίωση της διακυβέρνησης του νερού ως βασικής συνιστώσας της ειρήνης, της μακροπρόθεσμης σταθερότητας και της ανθεκτικότητας σε όλα τα επίπεδα.