Κρατικές ενισχύσεις: η Επιτροπή προτείνει κανόνες για την απλούστευση των διαδικασιών για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα των πράσινων μεταφορών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε κανονισμό του Συμβουλίου που επιτρέπει στην Επιτροπή να εξαιρεί από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις ορισμένα είδη κρατικών ενισχύσεων στους τομείς των σιδηροδρομικών, εσωτερικών πλωτών και πολυτροπικών μεταφορών, με στόχο την προώθηση των πράσινων μεταφορών.

Η εκτελεστική αντιπρόεδρος, κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε τα εξής: «Η πρόταση της Επιτροπής που εγκρίθηκε σήμερα θα μας επιτρέψει να απλουστεύσουμε τις διαδικασίες για τις κρατικές ενισχύσεις που στηρίζουν τους πράσινους τρόπους μεταφοράς, όπως οι σιδηροδρομικές, οι εσωτερικές πλωτές και οι πολυτροπικές μεταφορές, οι οποίες είναι λιγότερο ρυπογόνες και πιο βιώσιμες από τις αποκλειστικά οδικές μεταφορές. Η πρόταση όχι μόνο εξορθολογίζει τους κανόνες που ισχύουν για τις κρατικές ενισχύσεις, αλλά συνάδει επίσης με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ και της στρατηγικής για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα.»

Ο προτεινόμενος κανονισμός του Συμβουλίου βασίζεται στην εκτεταμένη πείρα που έχει αποκτήσει η Επιτροπή με την πάροδο των ετών εφαρμογής του άρθρου 93 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) σχετικά με τον συντονισμό των μεταφορών, καθώς και των κατευθυντήριων γραμμών του 2008 για τις κρατικές ενισχύσεις στον σιδηροδρομικό τομέα. Επιπλέον, αποτελεί συνέχεια του ελέγχου καταλληλότητας των κρατικών ενισχύσεων του 2020, ο οποίος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι υφιστάμενοι κανόνες για τις μεταφορές πρέπει να προσαρμοστούν, καθώς οι κατευθυντήριες γραμμές για τους σιδηροδρόμους είναι παρωχημένες και δεν αντικατοπτρίζουν σημαντικές κανονιστικές εξελίξεις και εξελίξεις της αγοράς. Οι εξελίξεις αυτές περιλαμβάνουν ιδίως το άνοιγμα των αγορών σιδηροδρομικών μεταφορών στον ανταγωνισμό και τις προτεραιότητες πολιτικής της ΕΕ στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, οι οποίες έχουν αυξήσει τη σημασία της στροφής από τις οδικές μεταφορές σε πιο πράσινους τρόπους μεταφοράς, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ΕΕ για μείωση των εκπομπών έως το 2050.

Ο νέος κανονισμός του Συμβουλίου, ο οποίος προτείνεται στο πλαίσιο της αναθεώρησης των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στον σιδηροδρομικό τομέα, θα επιτρέψει στην Επιτροπή να κηρύσσει ορισμένες κατηγορίες κρατικών ενισχύσεων για πιο πράσινους τρόπους μεταφοράς συμβατές με την εσωτερική αγορά. Σε αυτές περιλαμβάνονται ορισμένα είδη ενισχύσεων υπέρ των σιδηροδρομικών, εσωτερικών πλωτών και πολυτροπικών μεταφορών, ιδίως ενισχύσεις που στηρίζουν τον συντονισμό των μεταφορών, των οποίων οι πιθανότητες να προκαλέσουν στρέβλωση του ανταγωνισμού είναι περιορισμένες.

Μετά την έκδοση του προτεινόμενου κανονισμού από το Συμβούλιο, η Επιτροπή προτίθεται να εκδώσει κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία που θα απαλλάσσει τα κράτη μέλη από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης στην Επιτροπή των μέτρων ενίσχυσης που εμπίπτουν στις κατηγορίες αυτές. Αυτό θα παράσχει ασφάλεια δικαίου, θα απλουστεύσει τις διαδικασίες και θα μειώσει τη γραφειοκρατία για τα κράτη μέλη, ενώ παράλληλα θα επιτρέψει στην Επιτροπή να επικεντρώσει τον έλεγχό της επί των κρατικών ενισχύσεων στις δυνητικά περισσότερο στρεβλωτικές περιπτώσεις. Επιπλέον, αυτό θα επιτρέψει στον τομέα των μεταφορών να ενστερνιστεί την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση σύμφωνα με τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ, ιδίως τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ και της στρατηγικής για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα.

Ο προτεινόμενος κανονισμός θα συζητηθεί τώρα στο Συμβούλιο.

Ιστορικό

Το άρθρο 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ απαιτεί από τα κράτη μέλη να κοινοποιούν όλες τις κρατικές ενισχύσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να τις εφαρμόζουν μόνο μετά την έγκριση της Επιτροπής. Σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 4 και το άρθρο 109 της ΣΛΕΕ, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, το Συμβούλιο μπορεί να επιτρέψει στην Επιτροπή να εξαιρεί από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης και έγκρισης από την Επιτροπή συγκεκριμένες κατηγορίες ενισχύσεων των οποίων οι πιθανότητες να προκαλέσουν στρέβλωση του ανταγωνισμού είναι περιορισμένες. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή εκδίδει κανονισμούς απαλλαγής κατά κατηγορία, οι οποίοι καθορίζουν κριτήρια που διασφαλίζουν ότι οι ενισχύσεις είναι συμβατές με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Οι ενισχύσεις που πληρούν τα κριτήρια μπορούν να χορηγούνται χωρίς κοινοποίηση.

Η πρόταση της Επιτροπής που εγκρίθηκε σήμερα καλύπτει τις ενισχύσεις βάσει του άρθρου 93 της ΣΛΕΕ, το οποίο προβλέπει ότι οι ενισχύσεις για τις σιδηροδρομικές, τις οδικές και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά εφόσον ανταποκρίνονται στις ανάγκες συντονισμού των μεταφορών ή εφόσον αντιπροσωπεύουν αντιστάθμιση για υποχρεώσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας.

Ο χάρτης πορείας σχετικά με τον προτεινόμενο εξουσιοδοτικό κανονισμό του Συμβουλίου δημοσιεύτηκε την 1η Οκτωβρίου 2021.

Παράλληλα, η Επιτροπή εργάζεται για την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στον σιδηροδρομικό τομέα. Μετά τη δημοσίευση του χάρτη πορείας της εν λόγω πρωτοβουλίας την 1η Οκτωβρίου 2021, η Επιτροπή ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση στις 22 Δεκεμβρίου 2021, με την οποία κάλεσε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με την προτεινόμενη αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών.