Μια συμφωνία για καθαρή βιομηχανία υπέρ της ανταγωνιστικότητας και της απανθρακοποίησης στην ΕΕ

Σήμερα, η Επιτροπή παρουσιάζει τη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία, ένα τολμηρό επιχειρηματικό σχέδιο για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της βιομηχανίας μας. Η συμφωνία θα επιταχύνει την απανθρακοποίηση, διασφαλίζοντας παράλληλα το μέλλον της παραγωγής στην Ευρώπη.

Αντιμέτωπες με το υψηλό ενεργειακό κόστος και τον σκληρό και συχνά αθέμιτο παγκόσμιο ανταγωνισμό, οι βιομηχανίες μας χρειάζονται επείγουσα στήριξη. Η παρούσα συμφωνία καθιστά την απανθρακοποίηση ισχυρό μοχλό ανάπτυξης για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Το πλαίσιο αυτό μπορεί να προωθήσει την ανταγωνιστικότητα, δεδομένου ότι παρέχει βεβαιότητα και προβλεψιμότητα στις επιχειρήσεις και τους επενδυτές όσον αφορά τη σταθερή δέσμευση της Ευρώπης να μετατραπεί σε μια απανθρακοποιημένη οικονομία έως το 2050.

Η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε σχετικά: «Η Ευρώπη δεν είναι μόνο ήπειρος βιομηχανικής καινοτομίας, αλλά και ήπειρος βιομηχανικής παραγωγής. Ωστόσο, η ζήτηση για καθαρά προϊόντα έχει επιβραδυνθεί και ορισμένες επενδύσεις έχουν μεταφερθεί σε άλλες περιοχές. Γνωρίζουμε ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μας εξακολουθούν ακόμη να βρίσκονται αντιμέτωπες με πολλά εμπόδια, είτε πρόκειται για τις υψηλές τιμές της ενέργειας είτε για την υπερβολική κανονιστική επιβάρυνση. Η συμφωνία για την καθαρή βιομηχανία θα καταργήσει τους φραγμούς που αποτελούν τροχοπέδη για τις επιχειρήσεις μας και θα υπερασπιστεί με σαφή οικονομικά επιχειρήματα την Ευρώπη.»

Η Επιτροπή λαμβάνει επίσης μέτρα για να καταστήσει το κανονιστικό μας περιβάλλον πιο αποτελεσματικό, μειώνοντας παράλληλα τα γραφειοκρατικά εμπόδια για τις επιχειρήσεις. Τα σημερινά μέτρα οφείλονται στην ενεργό συμμετοχή των ηγετών της βιομηχανίας, των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών στο πλαίσιο της διακήρυξης της Αμβέρσας για μια ευρωπαϊκή βιομηχανική συμφωνία και των διαλόγων για την καθαρή μετάβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Επιχειρηματικό σχέδιο για την απανθρακοποίηση, την επανεκβιομηχάνιση και την καινοτομία

Η συμφωνία επικεντρώνεται κυρίως σε δύο στενά συνδεδεμένους τομείς: στις ενεργοβόρες βιομηχανίες και στην καθαρή τεχνολογία.

i) στις ενεργοβόρες βιομηχανίες δεδομένου ότι χρειάζονται επείγουσα στήριξη για την απανθρακοποίηση και τον εξηλεκτρισμό. Ο τομέας αντιμετωπίζει υψηλό ενεργειακό κόστος, αθέμιτο παγκόσμιο ανταγωνισμό και πολύπλοκους κανονισμούς, γεγονός που βλάπτει την ανταγωνιστικότητά του· ii) στην καθαρή τεχνολογία που όχι μόνο βρίσκεται στο επίκεντρο της μελλοντικής ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης αλλά και έχει ζωτική σημασία για τον βιομηχανικό μετασχηματισμό. Η κυκλικότητα αποτελεί επίσης κεντρικό στοιχείο της συμφωνίας, διότι πρέπει να μεγιστοποιήσουμε τους περιορισμένους πόρους της ΕΕ και να μειώσουμε τις υπερβολικές εξαρτήσεις από προμηθευτές πρώτων υλών από τρίτες χώρες.  

Η συμφωνία παρουσιάζει μέτρα για την ενίσχυση ολόκληρης της αξιακής αλυσίδας. Χρησιμεύει ως πλαίσιο για την προσαρμογή της δράσης σε συγκεκριμένους τομείς. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει σχέδιο δράσης για την αυτοκινητοβιομηχανία τον Μάρτιο και σχέδιο δράσης για τον χάλυβα και τα μέταλλα την άνοιξη. Έχουν προγραμματιστεί επίσης άλλες εξατομικευμένες δράσεις για τη χημική βιομηχανία και τη βιομηχανία καθαρής τεχνολογίας.

Η σημερινή ανακοίνωση προσδιορίζει τους επιχειρηματικούς κινητήριους μοχλούς για την επιτυχία της βιομηχανίας στην ΕΕ:

• Μείωση του ενεργειακού κόστους

Η οικονομικά προσιτή ενέργεια αποτελεί το θεμέλιο της ανταγωνιστικότητας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα σχέδιο δράσης για την οικονομικά προσιτή ενέργεια με στόχο τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας για τις βιομηχανίες, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Η πράξη θα επιταχύνει την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας και τον εξηλεκτρισμό, θα ολοκληρώσει την εσωτερική μας αγορά ενέργειας με φυσικές διασυνδέσεις, θα χρησιμοποιήσει την ενέργεια αποτελεσματικότερα ενώ θα μειώσει την εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα.  

• Τόνωση της ζήτησης για καθαρά προϊόντα

Η πράξη για την επιτάχυνση της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας θα αυξήσει τη ζήτηση για καθαρά προϊόντα που κατασκευάζονται στην ΕΕ, με την εισαγωγή κριτηρίων βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας και κατασκευής στην Ευρώπη (made in Europe) στο πλαίσιο δημόσιων και ιδιωτικών συμβάσεων. Με την επανεξέταση του πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις το 2026, η Επιτροπή θα θεσπίσει κριτήρια βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας και ευρωπαϊκής προτίμησης στις δημόσιες συμβάσεις για στρατηγικούς τομείς.

Η πράξη για την επιτάχυνση της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας θα δρομολογήσει επίσης μια προαιρετική ετικέτα έντασης άνθρακα για τα βιομηχανικά προϊόντα, ξεκινώντας από τον χάλυβα το 2025, και συνεχίζοντας με το τσιμέντο. Η Επιτροπή θα απλουστεύσει και θα εναρμονίσει τις μεθοδολογίες λογιστικής καταγραφής του άνθρακα. Αυτές οι ετικέτες θα ενημερώνουν τους καταναλωτές και θα επιτρέπουν στους κατασκευαστές να έχουν κέρδος από τις προσπάθειές τους για απανθρακοποίηση.

• Χρηματοδότηση της καθαρής μετάβασης

Βραχυπρόθεσμα, η συμφωνία για καθαρή βιομηχανία θα κινητοποιήσει περισσότερα από 100 δισ. EUR για να στηρίξει την καθαρή παραγωγή της ΕΕ. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει πρόσθετες εγγυήσεις ύψους 1 δισ. EUR στο πλαίσιο του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

Η Επιτροπή θα προβεί στις κατωτέρω ενέργειες:

• Θέσπιση νέου πλαισίου κρατικών ενισχύσεων δυνάμει της συμφωνίας για καθαρή βιομηχανία. Το πλαίσιο αυτό θα καταστήσει δυνατή την απλοποιημένη και ταχύτερη έγκριση των μέτρων κρατικών ενισχύσεων για την εφαρμογή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την ανάπτυξη της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας και τη διασφάλιση επαρκούς παραγωγικής ικανότητας καθαρής τεχνολογίας.
• Ενίσχυση του Ταμείου Καινοτομίας και υποβολή πρότασης σχετικά με Τράπεζα για την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας, με στόχο χρηματοδότηση ύψους 100 δισ. EUR, με βάση τα διαθέσιμα κονδύλια του Ταμείου Καινοτομίας, τα πρόσθετα έσοδα που προκύπτουν από τμήματα του ΣΕΔΕ, καθώς και από την αναθεώρηση του InvestEU.
• Τροποποίηση του κανονισμού InvestEU για να αυξηθεί η ικανότητα ανάληψης κινδύνων του InvestEU. Με αυτόν τον τρόπο θα κινητοποιηθούν έως και 50 δισ. EUR, σε πρόσθετες ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις που θα αφορούν, μεταξύ άλλων, την καθαρή τεχνολογία, την καθαρή κινητικότητα και τη μείωση των αποβλήτων.

Ο όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα δρομολογήσει επίσης μια σειρά συγκεκριμένων νέων χρηματοδοτικών μέσων για τη στήριξη της συμφωνίας για καθαρή βιομηχανία. Η ΕΤΕπ θα δρομολογήσει: i) «δέσμη μέτρων για την κατασκευή δικτύων» με την οποία θα παρέχει αντεγγυήσεις και άλλη υποστήριξη ελαχιστοποίησης των κινδύνων στους κατασκευαστές εξαρτημάτων δικτύου· ii) κοινό πιλοτικό πρόγραμμα αντεγγυήσεων Ευρωπαϊκής Επιτροπής-ΕΤΕπ για συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΣΑΗΕ) που έχουν συναφθεί από ΜΜΕ και ενεργοβόρες βιομηχανίες· και iii) μηχανισμό εγγυήσεων υπέρ της καθαρής τεχνολογίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Tech EU» που θα τροφοδοτείται από το InvestEU.

• Κυκλικότητα και πρόσβαση σε υλικά

Οι κρίσιμες πρώτες ύλες είναι καίριας σημασίας για τη βιομηχανία μας. Επομένως, η ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσει την πρόσβαση σε τέτοια υλικά και να μειώσει την έκθεση σε αναξιόπιστους προμηθευτές. Ταυτόχρονα, η θέση της κυκλικότητας στο επίκεντρο της στρατηγικής μας για την απανθρακοποίηση συμβάλλει στη μεγιστοποίηση των περιορισμένων πόρων της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα προβεί στις κατωτέρω ενέργειες:

• Θέσπιση μηχανισμού που θα επιτρέπει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να συνδυάζουν και να συγκεντρώνουν τη ζήτησή τους για κρίσιμες πρώτες ύλες
• Δημιουργία κέντρου κρίσιμων πρώτων υλών της ΕΕ με σκοπό την από κοινού αγορά πρώτων υλών για λογαριασμό ενδιαφερόμενων εταιρειών. Οι από κοινού αγορές δημιουργούν οικονομίες κλίμακας και προσφέρουν μεγαλύτερη μόχλευση για τη διαπραγμάτευση καλύτερων τιμών και όρων.
• Έκδοση πράξης για την κυκλική οικονομία το 2026 με σκοπό την επιτάχυνση της κυκλικής μετάβασης και τη διασφάλιση της αποδοτικής χρήσης και επαναχρησιμοποίησης των σπάνιων υλικών, τη μείωση των παγκόσμιων εξαρτήσεών μας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής ποιότητας. Στόχος είναι να επιτευχθεί κυκλική χρήση των υλικών της τάξης του 24 % έως το 2030.
• Δράση σε παγκόσμια κλίμακα

Η ΕΕ χρειάζεται περισσότερο από ποτέ αξιόπιστους παγκόσμιους εταίρους. Εκτός από τις εν εξελίξει και τις νέες εμπορικές συμφωνίες, η Επιτροπή θα δρομολογήσει σύντομα τις πρώτες εταιρικές σχέσεις καθαρού εμπορίου και επενδύσεων, οι οποίες θα διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και θα διαμορφώσουν αμοιβαία επωφελείς συμφωνίες. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή θα αναλάβει ακόμη πιο αποφασιστική δράση για την προστασία των βιομηχανιών μας από τον αθέμιτο παγκόσμιο ανταγωνισμό και την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, χρησιμοποιώντας μια σειρά μέσων εμπορικής άμυνας και άλλα μέσα. Η Επιτροπή θα απλουστεύσει και θα ενισχύσει επίσης τον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (ΜΣΠΑ).

• Διασφάλιση της πρόσβασης σε ειδικευμένο εργατικό δυναμικό

Ο μετασχηματισμός της βιομηχανίας μας απαιτεί ειδικευμένους ανθρώπους και κορυφαία ταλέντα. Η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια Ένωση Δεξιοτήτων που θα επενδύει στους εργαζομένους, θα αναπτύσσει δεξιότητες και θα δημιουργεί ποιοτικές θέσεις εργασίας. Με ποσό έως και 90 εκατ. EUR από το Erasmus +, η συμφωνία θα συμβάλει στην ενίσχυση των τομεακών δεξιοτήτων για στρατηγικούς κλάδους που συνδέονται με τη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία. Η συμφωνία στηρίζει επίσης ποιοτικές θέσεις εργασίας, προωθεί κοινωνικές προϋποθέσεις και παρέχει περαιτέρω στήριξη στους εργαζομένους σε μετάβαση.

Ιστορικό

Στις πολιτικές της κατευθύνσεις (2024-2029), η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι θα υλοποιήσει τη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία εντός των πρώτων 100 ημερών της θητείας της Επιτροπής ως προτεραιότητα για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και της ευημερίας στην ΕΕ.

Η συμφωνία για καθαρή βιομηχανία βασίζεται περαιτέρω στην ενεργό συμμετοχή των ηγετών της βιομηχανίας, των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών στο πλαίσιο της διακήρυξης της Αμβέρσας για μια ευρωπαϊκή βιομηχανική συμφωνία και των διαλόγων για την καθαρή μετάβαση.

Για περισσότερες πληροφορίες

Η συμφωνία για καθαρή βιομηχανία: Ένας κοινός χάρτης πορείας για την απανθρακοποίηση και την ανταγωνιστικότητα

Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία

Ενημερωτικό δελτίο σχετικά με τη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία

Δελτίο τύπου σχετικά με το σχέδιο δράσης για την οικονομικά προσιτή ενέργεια

Ανταγωνιστικότητα — Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων

Δηλώσεις

Η Ευρώπη δεν είναι μόνο ήπειρος βιομηχανικής καινοτομίας, αλλά και ήπειρος βιομηχανικής παραγωγής. Ωστόσο, η ζήτηση για καθαρά προϊόντα έχει επιβραδυνθεί και ορισμένες επενδύσεις έχουν μεταφερθεί σε άλλες περιοχές. Γνωρίζουμε ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μας εξακολουθούν ακόμη να βρίσκονται αντιμέτωπες με πολλά εμπόδια, είτε πρόκειται για τις υψηλές τιμές της ενέργειας είτε για την υπερβολική κανονιστική επιβάρυνση. Η συμφωνία για την καθαρή βιομηχανία θα καταργήσει τους φραγμούς που αποτελούν τροχοπέδη για τις επιχειρήσεις μας και θα υπερασπιστεί με σαφή οικονομικά επιχειρήματα την Ευρώπη.

Πρόεδρος, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Σήμερα, η Ευρώπη αναδεικνύει με τόλμη τα οικονομικά επιχειρήματα υπέρ της απανθρακοποίησης ως κινητήριας δύναμης της ευημερίας, της ανάπτυξης και της ανθεκτικότητας. Με τη δέσμευσή μας να υλοποιήσουμε τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας για το κλίμα, προετοιμάζουμε το έδαφος για ένα βιώσιμο μέλλον. Το σχέδιό μας παρέχει τη σταθερότητα και εμπιστοσύνη που χρειάζονται οι επενδυτές, αποδεσμεύοντας κεφάλαια, επεκτείνοντας τις αγορές καθαρής τεχνολογίας, καθιστώντας την ενέργεια πιο προσβάσιμη και διασφαλίζοντας ένα δίκαιο και ανταγωνιστικό τοπίο στο οποίο οι επιχειρήσεις μπορούν να ευδοκιμήσουν. Όμως, το σχέδιό μας αφορά και τους πολίτες. Η στρατηγική αυτή έχει σχεδιαστεί για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την παροχή ευκαιριών σε όλους τους Ευρωπαίους.

Τερέσα Ριμπέρα, εκτελεστική αντιπρόεδρος αρμόδια για μια καθαρή, δίκαιη και ανταγωνιστική μετάβαση

Σήμερα, η Ευρώπη επιταχύνει τη διττή της δράση για την απανθρακοποίηση και την επανεκβιομηχάνιση. Η συμφωνία αυτή έχει ως στόχο να καταστήσει την Ευρώπη πρωτοπόρο παγκοσμίως στις καθαρές βιομηχανίες, προωθώντας την παραγωγή μας «Made-in-Europe » και ενισχύοντας την κανονιστική και χρηματοδοτική στήριξη προς τις πλέον στρατηγικές βιομηχανικές αλυσίδες εφοδιασμού μας. Διασφαλίζει επίσης το μοναδικό ευρωπαϊκό μας μοντέλο για τον καθορισμό της απανθρακοποίησης όχι μόνο ως περιβαλλοντικού στόχου, αλλά και ως στρατηγικής μας για την οικονομική ανάπτυξη.

Στεφάν Σεζουρνέ, εκτελεστικός αντιπρόεδρος αρμόδιος για την ευημερία και τη βιομηχανική στρατηγική

Η Ευρώπη πρέπει να είναι πιο καθαρή, πιο ανταγωνιστική και αυτάρκης. Η συμφωνία για καθαρή βιομηχανία είναι το επιχειρηματικό μας σχέδιο: μια στρατηγική απανθρακοποίησης που θα εκβιομηχανίσει εκ νέου την Ευρώπη, προωθώντας την ανταγωνιστικότητα και ενισχύοντας τη στρατηγική ανεξαρτησία. Έχουμε ένα σχέδιο και το θέτουμε σε εφαρμογή, ξεκινώντας από σήμερα, για να εξασφαλίσουμε ένα μέλλον ευημερίας στην Ευρώπη.

Βόπκε Χούκστρα, επίτροπος Κλίματος, Μηδενικού Ισοζυγίου Εκπομπών και Καθαρής Ανάπτυξης