Avrupa Komisyonu bugün, iklimle ilgili benzeri görülmemiş felaketlerden etkilenen Üye Devletleri desteklemek üzere ilave adımlar atıyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı von der Leyen'in 19 Eylül 2024 tarihinde Polonya'ya yaptığı ziyaret sırasında açıkladığı üzere Komisyon, AB fonlarının afet sonrası toparlanmayı desteklemek üzere hızla harekete geçirilebilmesini sağlamak üzere üç AB yönetmeliğinde değişiklik yapılmasını teklif etmektedir.
Değişiklikler, 2021-2027 programlama dönemi için Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ERDF) ve Uyum Fonu (CF) ile Avrupa Sosyal Fonu Plus'ı (ESF+) yöneten Tüzüklerin yanı sıra 2014-2022 çerçevesinin bir parçası olarak Kırsal Kalkınma için Avrupa Tarım Fonu (EAFRD) Tüzüğü ile ilgilidir.
Bu teklifler, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerini etkileyen sel felaketlerine ve Eylül 2024'te Portekiz'de meydana gelen orman yangınlarına doğrudan bir yanıt niteliğindedir. Teklifler birlikte ele alındığında, ilgili yedi Üye Devletin (Polonya, Romanya, Avusturya, Çekya, Macaristan, Portekiz ve Slovakya) iklimle ilgili afetler bağlamında yardımcı olmak üzere yaklaşık 18 milyar Euro'yu (Uyum Politikası fonları kapsamında yaklaşık 17,7 milyar Euro ve EAFRD kapsamında 588 milyon Euro) yeniden programlamasına olanak sağlayabilir. Bu tedbirler, AB'nin yakın zamanda meydana gelen ve gelecekte meydana gelmesi muhtemel iklim kaynaklı felaketlerden etkilenen tüm Üye Devletleri esnek bir şekilde destekleyebilmesini sağlayacaktır.
Avrupa Komisyonu Başkanı von der Leyen şunları söyledi: “İklim felaketleri vurduğunda, Avrupa bir arada durduğunda daha güçlü olur. Eylül ayında AB Üye Devletlerinde meydana gelen sel felaketinin etkilerini ilk elden gördüm ve Üye Devletlerin toparlanma, onarım ve yeniden yapılanma süreçlerine destek olmak üzere yeni esneklikler getirme sözü verdim. Bugünkü teklifler bu vaatleri yerine getirdiğimizi göstermektedir: Daha yüksek ön finansman ve AB fonlarının eş finansmanı ile likidite enjekte ederek bu felaketlerden sert bir şekilde etkilenen insanlar ve bölgeler için gerçek bir fark yaratıyoruz. Üye Devletlere gelecekteki krizlere daha dayanıklı ve daha iyi hazırlanmaları için gerekli araçları veriyoruz.”
Uyum Politikası kapsamında artan ön ve eş-finansman ile likidite enjekte edilmesi
Uyum Politikası fonları hâlihazırda Üye Devletleri iklimle ilgili felaketleri önleme ve bu felaketlerden kurtulma konusunda desteklemektedir. Bununla birlikte, bugünkü teklifler Üye Devletlere Fonların bir kısmını hasarlı altyapı ve ekipmanı onarmak, gıda ve temel malzeme yardımı ile sosyal ve sağlık desteği sağlamak ve kısa süreli çalışma programlarının finansmanını geçici olarak desteklemek için kullanma konusunda ek esneklik sağlamaktadır.
Buna ek olarak, ERDF ve ESF+ kapsamında iki yeni tedbir uygulamaya konulacaktır. İlk olarak, %30'luk ek bir ön finansman, etkilenen Üye Devletler üzerindeki bütçe baskısını hafifletmek için acil bir likidite enjeksiyonu sağlayacaktır. İkinci olarak, AB desteklenen tedbirlerin %100'üne kadarını finanse edebilecek ve yeniden yapılandırma çalışmalarının başlatılması için ulusal eş finansman gerekmeyecektir.
2021-2027 programlama dönemi için Üye Devletlere tahsis edilen mevcut Uyum Politikası fonlarının en fazla %10'u, Uyum Politikası fonları arasında transferlere izin verecek şekilde, bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için kullanılabilir.
Çiftçiler, orman sahipleri ve işletmeler için daha güçlü Kırsal Kalkınma finansman olanakları
Ayrıca, AB Kırsal Kalkınma Fonları'na (EAFRD 2014-2022 yasal çerçeve) bugün önerilen değişiklikler sayesinde, Üye Devletler doğal afetlerden etkilenen çiftçileri, orman sahiplerini ve işletmeleri desteklemek için daha fazla esnekliğe sahip olacaklar.
EAFRD tarafından sunulan mali destek %100 AB fonları tarafından karşılanacaktır. Değişiklik, Üye Devletlerin çiftçilere, orman sahiplerine ve küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) toplu meblağ şeklinde doğrudan ve hızlı bir şekilde acil yardım sağlamalarına izin verecek. Ayrıca, Üye Devletler, etkilenen çiftliklerin ve ormanların üretim potansiyelini yeniden tesis etmek için önlemlerin getirilmesi ve güçlendirilmesi konusunda daha fazla esneklikten yararlanacaktır.
Sonraki Adımlar
Teklif şimdi Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi'ndeki olağan yasama prosedüründen geçecek.
Kabul edildikten sonra ve ortak yönetim ilkesi doğrultusunda, ilgili Üye Devletlerin bu esnekliklerden en iyi şekilde nasıl faydalanacaklarına, kendi özel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak son afetlerle başa çıkmak için ne kadar fonun yeniden harekete geçirileceğine karar vermeleri gerekecektir. Üye Devletlerin daha sonra gözden geçirilmesi ve benimsenmesi için program değişikliklerini Avrupa Komisyonu'na sunmaları istenecektir.
Genel bilgiler
Bugünkü öneri, Eylül 2024'te Portekiz’i tahrip eden ve 1 Ocak 2024'ten bu yana meydana gelen doğal afetleri kapsayabilen "Boris" fırtınasının ve orman yangınlarının neden olduğu Orta ve Doğu Avrupa’yı vuran yıkıcı sellere doğrudan bir yanıt olarak geliyor.
Teklif, Üye Devletlere iklim felaketlerinin ardından hem Avrupa Birliği Sivil Koruma Mekanizması aracılığıyla acil kriz yardımı hem de Avrupa Birliği Dayanışma Fonu, tarım rezervi ve İyileşme ve Dayanıklılık Aracı gibi araçlar aracılığıyla daha uzun vadeli yeniden yapılanma ve dayanıklılık inşası için destek alma olanakları sunan daha geniş bir AB müdahalesinin parçasıdır.
Sel felaketinin yol açtığı zararların onarılmasına yardımcı olmak üzere Uyum Politikası fonlarının kullanılabileceği, Komisyon Başkanı von der Leyen tarafından 19 Eylül 2024 tarihinde Polonya'ya yaptığı ziyaret sırasında açıklanmıştır.
Uyum Politikası, AB bölgelerinin iklimle ilgili afet risklerini önlemelerine, hazırlanmalarına ve ele almalarına yardımcı olan en büyük AB finansman kaynağıdır. 2021-2027 programlama dönemi için Uyum Politikası fonları (Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ve Interreg programları), Uyum Fonu, Avrupa Sosyal Fonu Plus ve Adil Geçiş Fonu'nu içerir), Üye Devletleri iklimle ilgili riskleri önleme ve yönetme konusunda desteklemek üzere hâlihazırda 14 milyar Euro’luk AB finansmanı sağlamaktadır.
Avrupa Birliği Dayanışma Fonu (EUSF), felaket sonrası iyileşmeyi destekleyen bir diğer önemli AB aracıdır. 2002 yılından bu yana EUSF, doğal afetler ve önemli halk sağlığı acil durumlarıyla karşı karşıya kalan AB Üye Devletleri ve AB'ye katılım müzakereleri yürüten ülkelere destek sağlayarak bir dayanışma göstergesi olarak harekete geçirilmiştir. Doğal afetlerin artan sıklığı ve yoğunluğu göz önüne alındığında Komisyon, Çok Yıllı Mali Çerçevenin (MFF) son gözden geçirmesinde EUSF'in yıllık bütçesinin güçlendirilmesini sağlamıştır. 2024-2027 yılları arasında EUSF için ayrılan yıllık bütçe şu anda 1,1 milyar Euro civarındadır.
Kurtarma ve Dayanıklılık Aracı (RRF) kapsamında Üye Devletler, kurtarma ve dayanıklılık planlarında, sel, yangın, fırtına ve kuraklık gibi iklim değişikliğiyle ilgili risklerin önlenmesi ve uyum sağlanmasına yönelik reform ve yatırımlar dâhil olmak üzere doğal afetlere hazırlıkla ilgili tedbirleri finanse etmek üzere yaklaşık 9 milyar Euro taahhüt etmiştir.
Buna ek olarak, CAP Stratejik Planları (2023-2027) doğal afetler, olumsuz iklim olayları veya felaket olaylarının ardından tarım veya ormancılık potansiyelini geri kazanmayı amaçlayan yatırımları desteklemektedir. Bu, 2023-2027 yılları arasında 93 milyar Euro’luk bir bütçe ile iklim değişikliğinin azaltılmasına ve iklim değişikliğine adaptasyona katkıda bulunan tedbirleri içermektedir.
CAP 2023-2027 ayrıca çiftçilerin piyasa aksaklıkları veya tarımsal üretim veya dağıtımı etkileyen istisnai olaylarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için yılda en az 450 milyon Euro’luk bir tarımsal rezerv içermektedir. Rezerv son yıllarda olağanüstü olumsuz iklim olaylarından etkilenen çiftçileri doğrudan desteklemek için birçok kez görevlendirilmiştir.
Bugün alınan tedbirler, mevcut kaynaklarla bir araya getirildiğinde, Üye Devletlerin “daha iyisini inşa et” yaklaşımını kullanarak, yani gelecekte daha sürdürülebilir, dirençli ve kapsayıcı toplumlar inşa etmek üzere yeniden yapılanmalarını sağlayacaktır.
Daha fazla bilgi
2021/1058 ve (AB) 2021/1057 Yönetmeliğinde Değişiklik Teklifi
(AB) 2020/2220 Yönetmeliğinde Değişiklik Teklifi
Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ERDF)
Uyum Fonu (CF)
Avrupa Sosyal Fonu Plus (ESF+)
Avrupa Kırsal Kalkınma Tarım Fonu 2014-2022 (EAFRD).
Avrupa Birliği Dayanışma Fonu (EUSF)
İyileşme ve Dayanıklılık Tesisi (RRF)
AB Sivil Koruma Mekanizması (ECPM)
Alıntı(lar)
İklim felaketleri vurduğunda, Avrupa bir arada durduğunda daha güçlü olur. Eylül ayında AB Üye Devletlerinde meydana gelen sel felaketinin etkilerini ilk elden gördüm ve Üye Devletlerin toparlanma, onarım ve yeniden yapılanma süreçlerine destek olmak üzere yeni esneklikler getirme sözü verdim. Bugünkü teklifler bu vaatleri yerine getirdiğimizi göstermektedir: Daha yüksek ön finansman ve AB fonlarının eş finansmanı ile likidite enjekte ederek, bu felaketlerden sert bir şekilde etkilenen insanlar ve bölgeler için gerçek bir fark yaratıyoruz. Üye Devletlere gelecekteki krizlere daha dayanıklı ve daha iyi hazırlanmaları için gerekli araçları veriyoruz.
Ursula von der Leyen, Avrupa Komisyonu Başkanı
Bu değişiklikleri dayanışmayı ifade etmek ve yıkıcı sel ve orman yangınlarından sonra hayatlarını yeniden inşa etmede insanları somut olarak desteklemek için öneriyoruz. Üye Devletler, örneğin doğal afetlerden doğrudan etkilenen kişilere acil gıda ve temel maddi yardım sağlamak ve kısa süreli çalışma programlarını finanse etmek için Avrupa Sosyal Fonu Plus'tan sağlanan fonu hızlı, esnek ve hedefe yönelik bir şekilde kullanabileceklerdir.
Nicolas Schmit, İş ve Sosyal Haklardan Sorumlu Komisyon Üyesi
İklimsel felaketler daha sık ve daha aşırı hale geliyor ve bundan ilk etkilenenler arasında çiftçiler yer alıyor. Komisyon her zaman çiftçilerin yanında yer almıştır ve bugün mali desteğin kapsamını genişletmek üzere yeni tedbirler önererek taahhüdümüze sadık kalıyoruz. Çiftçilerin yaşam araçlarını ve dayanıklılıklarını korumak her zaman temel hedeflerimizden biri olacaktır.
Janusz Wojciechowski, Tarımdan Sorumlu Komisyon Üyesi
Avrupa, Orta ve Doğu Avrupa'daki sellerin ve Portekiz'deki orman yangınlarının yol açtığı yıkımı üzüntüyle izledi. Uyum Politikası, Üye Devletlerin ve bölgelerin doğal afetleri önlemesine ve bu afetlerden kurtulmasına yardımcı olmak için hâlihazırda mevcuttur. Aşırı hava olaylarının artan sıklığı göz önüne alındığında, Üye Devletlerin, bölgelerin ve olaylardan etkilenen insanların daha esnek ve tam AB desteği ile hızlı bir şekilde harekete geçmelerine imkan tanıyan bir çerçeve oluşturulması gerekmektedir. Önerilen değişiklikler, daha yüksek ön finansman ve %100 AB ortak finansmanı seçenekleri ile, Üye Devletlerin bu felaketleri onarmasına ve iyileşmesine yardımcı olurken, Uyum Politikası yatırımlarının uzun vadeli stratejik niteliğini koruyacaktır. Avrupa dayanışma içinde hareket ettiğinde, Avrupa'nın en iyi durumda olduğuna inanıyorum.
Elisa Ferreira, Uyum ve Reformlardan Sorumlu Komisyon Üyesi
Detaylar
- Yayın tarihi
- 21 Ekim 2024
- Yazar
- Representation in Cyprus