Baltık Devletleri, Rusya ve Belarus şebekelerinden tamamen ayrıldıktan sonra Avrupa kıta elektrik şebekesine katıldı

Bugün itibariyle Estonya, Letonya ve Litvanya, Rusya ve Belarus'un elektrik sistemlerinden tamamen bağımsızdır. Polonya üzerinden Avrupa kıta şebekesine katılarak AB iç enerji pazarına başarıyla entegre oldular. Bu, Baltık Devletlerinin ortak ve şeffaf Avrupa kuralları altında kendi enerji sistemlerini işletmelerine olanak tanıyor. Baltık ülkelerinin senkronizasyonu yalnızca tüm Birliğin arz güvenliğine katkıda bulunmakla kalmayacak, aynı zamanda yenilenebilir enerjinin sisteme entegrasyonunu da destekleyecek ve nihayetinde tüketicilerin daha düşük enerji maliyetlerinden faydalanmasını sağlayacak.

Baltık ülkelerinin AB'nin elektrik şebekesine senkronizasyonu, Komisyon tarafından son 15 yıldır benzeri görülmemiş siyasi, teknik ve finansal destekle desteklenen bir amiral gemisi projesidir. Bu, yatırım maliyetlerinin %75'ini karşılayan AB'nin Avrupa'yı Birleştirme Aracı'ndan 1,23 milyar Euronun üzerinde hibe ve Letonya ve Litvanya'daki elektrik altyapısını güçlendirmek için Toparlanma ve Dayanıklılık Aracı kapsamında finanse edilen ek yatırımları içerir.

Başkan Ursula von der Leyen, Enerji ve Konuttan sorumlu Komisyon Üyesi Dan Jørgensen ve Savunma ve Uzaydan sorumlu Komisyon üyesi Andrius Kubilius, bugün Litvanya'da bu vesileyle düzenlenen resmi tören olan 'Enerji Bağımsızlık Günü'ne, üç Baltık Devleti, Polonya ve projede yer alan diğer paydaşların siyasi liderleriyle birlikte katıldı.

Baltık Devletleri, elektrik şebekeleri hala Rusya ve Belarus sisteminde tam olarak faaliyet gösteren ve elektrik frekansının Rusya tarafından merkezi olarak kontrol edildiği ve Rusya'nın enerji silahlandırılmasına karşı savunmasız bırakan son üç AB üyesi devletti. Elektrik şebekelerini AB Üye Devletleri ve birkaç komşu ülke ile senkronize etmek Baltık Devletleri'nin Rusya’ya enerji bağımlılığından uzaklaşmasını sağlıyor. Bunun yerine, kendi elektrik şebekeleri üzerinde tam kontrol sahibi oluyorlar ve Doğu Baltık Denizi bölgesinin ve bir bütün olarak AB'nin enerji güvenliğini güçlendiriyorlar.

AB destekli bu projenin başarısı, başta üç Baltık Devleti ve Polonya olmak üzere tüm AB Üye Devletleri'nin, projeyi programdan 10 ay önce hayata geçirmek için birlikte çalışan işletmeler, yatırımcılar ve iletim sistemi operatörleri ile birlikte adanmışlığının bir kanıtı.

Baltık Senkronizasyon projeleri için Avrupa Koordinatörü Catharina Sikow-Magny, Enerji Birliği'nin tamamlanması için çok önemli olan bu projenin kalan bölümlerini uygulamak için Baltık bölgesindeki AB Üyesi Devletlerle yakın çalışmaya devam edecek. Diğer çalışmalar arasında, 2030 yılında tamamlanması planlanan Litvanya ve Polonya arasındaki 700 MW'lık Harmony Link Bağlantısının inşası yer alıyor.

Genel bilgiler

Komisyon, 15 yıldan fazla bir süre önce yüksek öncelikle başlamasından bu yana projeyi her seviyede destekledi. Proje, Baltık Enerji Piyasası Bağlantı Planı (BEMIP) Üst Düzey Grubu'nun ana önceliklerinden biri.

Baltık senkronizasyon projesine AB desteği, AB Enerji için Trans-Avrupa Ağları Yönetmeliği (TEN-E) kapsamındaki sonraki Birlik listelerinde yer alan ortak yarar projelerine (PCI) yatırımlar yoluyla kanalize edildi. Genel olarak, senkronizasyon 40'tan fazla yatırım projesi ve bölgedeki enerji özerkliği ve arz güvenliğini sağlamak için ek önlemlerle mümkün hale getirildi. Kalan yatırımlar ve diğer önlemler sonuçlanıncaya kadar çalışmalar devam edecek.

Proje, Avrupa Elektrik İletim Sistemi Ağı (ENTSO-E) ile Kıta İletim Sistemleri Operatörleri (TSO'lar) tarafından koordine edildi. Letonya ve Litvanya'daki batarya enerji depolama sistemlerini güçlendirerek senkronizasyonu destekleyen diğer yatırımlar, Toparlanma ve Dayanıklılık Aracı ile yönlendirildi.

8 Şubat 2025'te Baltık Devletleri Rus ve Belarus frekans alanından senkronizasyonlarını kaldırdı. 9 Şubat'ta Estonya, Letonya ve Litvanya Avrupa frekans alanıyla başarılı senkronizasyon sürecini başlattı ve AB iç enerji pazarına tam entegrasyonlarını sağladı.

Başkan von der Leyen şunları söyledi: "Bugün tarih yazılıyor: Baltık Devletleri enerji bağımsızlığına geçiyor. Avrupa'da Rusya'ya bağlı olan son elektrik şebekeleri artık yıllar içinde 1 milyar Euro’dan fazla Avrupa fonunun desteğiyle Avrupa'nın iç enerji pazarına tamamen entegre oldu. Rusya ve Belarus ile kalan son elektrik hatları artık sökülecek. Baltık devletlerini düşman komşulara bağlayan bu elektrik hattı zincirleri geçmişte kalacak. Bu özgürlüktür. Tehditlere ve şantaja karşı özgürlük. Bu yeni dönemin başlangıcı için tebrikler.” 

Daha fazla bilgi

AB enerji altyapısı

Baltık Enerji Piyasası Bağlantı Planı

Baltık Senkronizasyon enerjisi projesi için Yeni Avrupa Koordinatörü

Alıntı(lar)

Bugün tarih yazılıyor: Baltık Devletleri enerji bağımsızlığına geçiyor. Avrupa'da hala Rusya’ya bağlı son elektrik şebekeleri, yıllar içinde 1 milyar Euro’dan fazla Avrupa fonunun desteğiyle Avrupa'nın iç enerji pazarına tam olarak entegre edildi. Rusya ve Belarus ile kalan son elektrik hatları artık sökülecek. Baltık devletlerini düşman komşulara bağlayan bu elektrik hattı zincirleri geçmişte kalacak. Bu özgürlüktür. Tehditlere ve şantaja karşı özgürlük. Bu yeni dönemin başlangıcı için tebrikler.

Ursula von der Leyen, Avrupa Komisyonu Başkanı

Baltık ülkeleri artık elektrik sistemleri üzerinde tam kontrole sahip. Bu şebeke senkronizasyonu, bu bölge için önemli bir dönüm noktası ve güvenliğin güçlendirilmesine önemli ölçüde katkıda bulunacak. AB genelinde kritik altyapının güvenli olmasını sağlamak, Komisyon için mutlak bir öncelik ve yüksek düzeyde koruma sağlamak için Üye Ülkelerimizle çok yakın çalışmaya devam edeceğiz.

Andrius Kubilius, Savunma ve Uzaydan Sorumlu Komisyon Üyesi

Bugün gerçekten tarihi bir gün. Baltık Devletleri'nin elektrik şebekelerinin kıta Avrupası ile senkronize edilmesi, tüm Birliğin arz güvenliğini güçlendiren kayda değer bir başarı. Ortak güvenliğimize ve refahımıza kolektif olarak yatırım yaptığımızda birlikte neler başarabileceğimizin bir kanıtı. Proje, gerçek bir Enerji Birliği olan daha yeşil, verimli ve entegre bir Enerji Birliği inşa etmek için neden ilerlemeye devam etmemiz gerektiğinin önemli bir örneği.

Dan Jørgensen, Enerji ve Konuttan Sorumlu Komisyon Üyesi