2021 raporu, geçtiğimiz Eylül ayından bu yana yaşanan yeni gelişmeleri inceleyerek önceki raporda tanımlanan sorunların değerlendirmesini derinleştiriyor ve COVID-19 pandemisinin etkisini dikkate alıyor. Genel olarak, rapor, 2020 raporunda tanımlanan sorunların ele alındığı yerler de dahil olmak üzere, Üye Devletlerde birçok olumlu gelişmeye işaret ediyor. Bununla birlikte, bazı konularda endişeler devam ediyor ve bazı Üye Devletlerde, örneğin yargının bağımsızlığı ve medyadaki durum söz konusu olduğunda, bu endişelerin arttığı görülüyor. Rapor ayrıca COVID-19 salgını sırasında ulusal sistemlerin güçlü bir şekilde direnç gösterdiğinin altını çiziyor. Bu salgın aynı zamanda hukukun üstünlüğünü destekleyen bir kontrol ve denge sistemini sürdürme yeteneğinin önemini de gösterdi.
Değerler ve Şeffaflıktan Sorumlu Başkan Yardımcısı Věra Jourová şunları söyledi: “Hukukun Üstünlüğü Raporu, Üye Devletler ve diğer aktörler arasında ihtiyaç duyulan tartışmayı teşvik eden yararlı bir önleyici araçtır. İkinci rapor, Üye Devletlerin hukukun üstünlüğü konularını ele almak için ilerleme kaydedebileceğini gösteriyor. Ancak bu düzensiz olmuştur ve özellikle yargının bağımsızlığı söz konusu olduğunda, bazı Üye Devletlerde ciddi endişeler için nedenler bulunuyor. Ayrıca geçtiğimiz aylarda iki gazeteci öldürüldü - bu kabul edilemez. Rapor, medya özgürlüğünü ve çoğulculuğu geliştirmek için kararlı eylem çağrısında bulunuyor. Önümüzdeki yıl boyunca, 2021 raporunun bulgularının, hukukun üstünlüğünü güçlendirmeye çalışan Üye Devletler arasındaki tartışmaları desteklemesini bekliyoruz.”
Adaletten sorumlu Komisyon Üyesi Didier Reynders şunları söyledi: “2020 Hukukun Üstünlüğü Raporu, geçtiğimiz yıl boyunca, bazı Üye Devletlerde hukukun üstünlüğü ile ilgili olumlu reformları teşvik etti. Ayrıca, Bakanlar Konseyi bunu, ülkeye özgü düzenli tartışmalarla hukukun üstünlüğü diyaloğunu modernize etmek için kullandı. Şahsen ben de bu raporu 20 ulusal parlamentoda tartıştım. Değerlendirmemizi daha da derinleştirdik ve bu yıl, geçen yıldan daha fazla erişim sağlandı. Rapor, Birlik olarak yan yana, dürüst ve açık bir ruhla gerçek bir diyalog kurmamıza yardımcı olabilir. Geçen yıl yazılan raporur baz alındığı 2021 raporu, bu süreci destekleyecek.”
Üye Devletlerde hukukun üstünlüğü durumuna ilişkin temel bulgular
2021 yılı raporu, adalet sistemleri; yolsuzlukla mücadele çerçevesi; medya çoğulculuğu ve medya özgürlüğü; ve kontroller ve dengelerle bağlantılı diğer kurumsal konulardan oluşan dört temel unsura odaklanan önceki raporun metodolojisi ve çerçevesi kullanılarak yazıldı.
1. Adalet Sistemleri
Hemen hemen tüm Üye Devletler, kapsam, biçim ve ilerleme açısından farklılıklar gösterse de adalet sistemleriyle ilgili reformlar yapıyorlar. Bazı Üye Devletlerde, örneğin Yargı Kurulları, yargıçların atanması ve savcılık hizmetlerinin bağımsızlığı ve özerkliği ile ilgili reformlar yoluyla yargı bağımsızlığını güçlendirmek için adımlar atılmış veya atılmaya devam ediliyor. Bununla birlikte, birkaç Üye Devlet, yargı bağımsızlığına ilişkin güvencelerini azaltan, yürütme ve yasama organlarının adalet sistemlerinin işleyişi üzerindeki artan etkisine ilişkin endişeleri artırarak veya mevcut olanları ağırlaştıran reformları gerçekleştirmeye devam etti. Ayrıca, bazı Üye Devletlerde, yargıçları veya yargı kurumlarını baltalayan siyasi saldırılar ve tekrarlanan girişimler yargı bağımsızlığını daha da zorlaştırıyor. 2020 raporunun kabul edilmesinden bu yana, AB Adalet Divanı, hukukun üstünlüğünü korumak için etkin yargı korumasının önemini bir kez daha teyit etmiştir. Son olarak, COVID-19 salgını adalet sistemlerini modernize etmenin aciliyetini ortay çıkardı ve dijitalleşmenin potansiyeline vurgu yaptı.
2. Yolsuzlukla mücadele çerçeveleri
AB Üye Devletleri, dünyanın en az yolsuzluğa sahip olarak algılanan ilk yirmi ülkesinde arasında yer alan on Üye Devletle birlikte, küresel olarak en iyi performans gösterenler arasında olmaya devam ediyor. Bazı Üye Devletler şu anda ulusal yolsuzlukla mücadele stratejilerini veya eylem planlarını benimsiyor veya revize ediyor. Birçoğu, çıkar çatışmaları, şeffaflık ve döner kapılar hakkında lobi faaliyetleri de dahil olmak üzere, yolsuzluğu önleme ve dürüstlük çerçevelerini güçlendirmek için önlemler aldı. Bununla birlikte, özellikle cezai soruşturmalar, kovuşturmalar ve bazı Üye Devletlerde yolsuzluğa karşı yaptırımların uygulanmasıyla ilgili sorunlar devam ediyor. Çeşitli Üye Devletlerde büyük veya oldukça karmaşık yolsuzluk vakaları ortaya çıkmaya devam etti. Yolsuzlukla mücadeleye ayrılan kaynaklar bazı Üye Devletlerde her zaman yeterli değildir, diğerlerinde ise soruşturmaların, kovuşturmaların ve üst düzey yolsuzluk davalarının karara bağlanmasının etkinliğine ilişkin endişeler devam ediyor. Genel olarak, COVID-19 salgını bazı Üye Devletlerde reformları ve yolsuzluk davalarına ilişkin kararları yavaşlattı.
3. Medya özgürlüğü ve çoğulculuk
COVID-19 salgını esnasında Avrupa'daki gazeteciler ve medya çalışanları ağır bir baskı altındaydı. Şimdiye kadarki en yüksek sayıda gazeteci güvenlik uyarısı ve son zamanlardaki trajik olaylar nedeniyl3 AB genelinde yaşanan sorunun ele alınması gerekiyor. Hukukun Üstünlüğü Raporu için önemli bir bilgi kaynağı olan 2021 Media Pluralism Monitor birçok Üye Devlette faaliyet gösteren gazetecilerin durumunda genel bir kötüleşmeye işaret ediyor. Tüm medya düzenleyicileri siyasi etkiden muaf değildir ve bazı Üye Devletlerde medyaya yüksek siyasi müdahale riski taşıyor. Bir dizi kısıtlama gazetecilerin yaptığı işi zorlaştırsa da, haber medyası, COVID-19 salgını esnasında vatandaşları bilgilendirmede çok büyük rol oynadı. Pandemi ayrıca medya sektörü için ciddi ekonomik sorunları tetikledi ve bu da bazı Üye Devletlerin haber medyası destek planlarını benimsemesine yol açtı. Bu tür desteklerin şeffaf ve adil bir şekilde uygulanması gerekiyor.
4. Kurumsal kontroller ve dengeler
Bazı Üye Devletler, geçen yıldan bu yana, kontrolleri ve güvenceleri güçlendirmek için anayasal reformlar yapmaya devam etti. Bazıları son zamanlarda yasa yapma şeffaflığını artırmak ve vatandaşların katılımını artırmak için önlemler aldı. Genel olarak, Parlamentolar, mahkemeler, ombudsmanlar ve diğer bağımsız makamlar dahil olmak üzere ulusal kontrol ve dengeler, hukukun üstünlüğü için bir stres nedeni olan COVID-19 salgını sırasında çok önemli bir rol oynadı. Aynı zamanda, ani değişiklikler, hızlandırılmış prosedürler veya anayasal inceleme sistemi gibi yasama sürecinde zorluklar yaşanıyor. Sivil toplum, Üye Devletlerin çoğunda genellikle destekleyici bir ortamdan yararlanıyor, ancak bazılarında yetkililerden gelen kasıtlı tehditler, fiziksel veya sözlü saldırılara karşı yetersiz koruma veya çalışmalarını garanti altına alan temel hakların yetersiz düzeyde korunması gibi ciddi sorunlarla karşılaşmaya devam ediyor. Bu sorunlar, zaman zaman COVID-19 salgını bağlamında daha da şiddetlendi. Son zamanlardaki bazı gelişmeler, AB'nin yasal düzeninin işleyişi ve AB'deki Üye Devletlerin eşitliği için gerekli olan AB hukukunun önceliğine saygı gösterilmesine ilişkin endişeleri artırdı.
Sonraki adımlar
2021 Hukukun Üstünlüğü Raporunun kabul edilmesi, yeni bir diyalog ve izleme döngüsünün başlangıcına işaret ediyor. Komisyon, Konsey'i ve Avrupa Parlamentosu'nu bu rapor temelinde genel ve ülkeye özgü tartışmalar yapmaya davet ediyor ve ulusal parlamentoları ve diğer kilit aktörleri ulusal tartışmaları yoğunlaştırmaya çağırıyor. Komisyon, Üye Devletleri Raporda tanımlanan zorlukları etkin bir şekilde ele almaya davet ediyor ve bu çabalarda Üye Devletlere yardımcı olmaya hazır olduğunun altını çiziyor.
Kısa Bilgi
Yıllık Hukukun Üstünlüğü Raporu, ulusal makamlar ve paydaşlarla yakın diyalogun bir sonucudur ve aynı konulara bakan, nesnel ve tarafsız bir temelde tüm Üye Devletleri kapsıyor. Komisyon tarafından yürütülen nitel değerlendirme, ilk yıllık Hukukun Üstünlüğü Raporunun kabul edilmesinden bu yana önemli gelişmelere odaklanıyor ve gelişmelerle orantılı kalarak aynı metodolojiyi tüm Üye Devletlere uygulayarak tutarlı bir yaklaşım sağlıyor. 2021 raporunun kapsamı ve metodolojisi, Eylül 2020'de kabul edilen ilk yıllık Hukukun Üstünlüğü Raporu ile aynıdır.
Rapor, Hukukun Üstünlüğü Mekanizmasının merkezinde yer alır. Mekanizma, hukukun üstünlüğünü teşvik etmek ve sorunların ortaya çıkmasını veya daha da derinleşmesini önlemek için yıllık bir döngüdür. Amaç, sorunların ve önemli gelişmelerin anlaşılmasını ve farkındalığını geliştirmeye odaklanmanın yanı sıra hukukun üstünlüğü zorluklarını belirlemek ve Komisyon ve diğer Üye Devletlerin desteğiyle Üye Devletlerin çözümler bulmasına yardımcı olmaktır. Ayrıca Üye Devletlerin en iyi uygulamaları paylaşmalarına, kendi aralarında tartışmalarına ve birbirlerinden öğrenmelerine olanak tanır.
Mekanizmanın amacı önleyici olmaktır. AB'nin Hukukun Üstünlüğü Araç Kutusundaki diğer unsurlardan ayrıdır ve AB'nin Üye Devletlerde hukukun üstünlüğü ile ilgili daha ciddi sorunlara yanıt vermesi için Antlaşma temelli mekanizmaları tamamlar, ancak onun yerine geçmez. Bu araçlar, ihlal davalarını ve Avrupa Birliği Antlaşması'nın 7. Maddesi uyarınca Birliğin kurucu değerlerini koruma prosedürünü içerir.
Ekonomik iyileşmeyi sağlamak için AB politikalarıyla da yakın bir bağlantı vardır: güçlü adalet sistemleri, sağlam bir yolsuzlukla mücadele çerçevesi ve açık ve tutarlı bir kanun yapma sistemi, AB'nin mali çıkarlarının korunması ve sürdürülebilir büyüme. Bu, Üye Devletlerde yapısal reformları teşvik eden AB araçlarının çalışması için önemli bir itici güçtür.
Daha fazla bilgi için
2021 Hukukun Üstünlüğü Raporu – Avrupa Birliği'nde hukukun üstünlüğü durumu
2021 Hukukun Üstünlüğü Raporu – Ülkeler Bölümleri
Avrupa Hukukun Üstünlüğü Mekanizması – Bilgi Formu
AB'nin Hukukun Üstünlüğü Araç Kutusu – Bilgi Formu
2021 Hukukun Üstünlüğü Raporu – Sorular ve Cevaplar
2021_rolr_country_chapter_cyprus_en.pdf
Detaylar
- Yayın tarihi
- 20 Temmuz 2021