Οικονομική αντίδραση στη νόσο COVID-19
Ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος μπορεί να αξιοποιήσει τη συνδυασμένη ισχύ 27 κρατών μελών για την ανάκαμψη από απρόβλεπτους χρηματοπιστωτικούς κλυδωνισμούς, καθώς και για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και δημοσιονομική σταθερότητα.
Το περιβάλλον της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, η υιοθέτηση του ευρώ και η στήριξη από τον ενωσιακό συντονισμό της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής διασφαλίζουν ότι η οικονομία της Κύπρου παραμένει σταθερή και ανταγωνιστική.
Η ανάκαμψη της Ευρώπης από τις δημοσιονομικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 είναι ζωτικής σημασίας για τα οικονομικά συμφέροντα της Κύπρου.
Η ΕΕ ανταποκρίνεται την κρίση του κορονοϊού με δέσμη μέτρων ανάκαμψης ύψους 1,8 τρισ. ευρώ που αποτελείται από τον προϋπολογισμό του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) της Ευρώπης και το προσωρινό μέσο ανάκαμψης NextGenerationEU.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη δέσμη μέτρων που έχει χρηματοδοτηθεί ποτέ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και θα δώσει ώθηση σε μια οικονομική ανάκαμψη που αντικατοπτρίζει τον χάρτη πορείας της Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για μια βιώσιμη οικονομία, καθώς επίσης θα επιταχύνει την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Το σχέδιο ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρώπη χρησιμοποιεί διάφορες πηγές εσόδων για να συμβάλει στην αποκατάσταση της οικονομικής ζημίας που προκλήθηκε από την πανδημία, ενώ υπάρχει ειδική στήριξη για τις αναγκαίες επενδύσεις στην Κύπρο που θα προωθήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και θα προστατεύσουν την οικονομία από μελλοντικούς κινδύνους.
Ο κοινωνικοοικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας είναι πρωτόγνωρος για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και ιδίως για τα ευάλωτα μέλη της κοινωνίας. Η ΕΕ αντέδρασε συλλογικά και με ισχύ για να αμβλυνθεί το οικονομικό πλήγμα της πανδημίας και για να τεθούν τα θεμέλια για μια ανθεκτική ανάκαμψη.
Η Κύπρος αναμένεται να λάβει περίπου 1 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και 0,2 δισ. ευρώ σε δάνεια του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με δυνατότητα να ζητήσει περισσότερα δάνεια από τον εν λόγω μηχανισμό στο μέλλον.
Άλλα κονδύλια της ΕΕ για την Κύπρο είναι τα 112 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν το 2021 στο πλαίσιο του REACT-EU, καθώς και τα 92 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Επίσης, η Κύπρος θα λάβει 959 εκατ. ευρώ από κονδύλια της πολιτικής συνοχής από τον τελευταίο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς και λίγο πάνω από 366 εκατ. ευρώ σε άμεσες ενισχύσεις από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ). Θα διατεθούν επίσης 172 εκατ. ευρώ μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης εκταμιεύσει 603 εκατ. ευρώ χρηματοδοτικής στήριξης στην Κύπρο στο πλαίσιο του μέσου SURE. Η στήριξη παρασχέθηκε με τη μορφή δανείων που χορηγήθηκαν με ευνοϊκούς όρους και θα βοηθήσει την Κύπρο να καλύψει τις δαπάνες που σχετίζονται με το προσωρινό καθεστώς επιδότησης μισθών λόγω της νόσου COVID-19.
Προϋπολογισμός της ΕΕ
Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ καλύπτει συνήθως περίοδο έως επτά ετών και ονομάζεται πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ). Ο προϋπολογισμός βασίζεται σε προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και συμφωνίας μεταξύ των κρατών μελών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στο Συμβούλιο της ΕΕ. Πρέπει επίσης να εγκριθεί από τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Το ΠΔΠ χρησιμοποιείται για την υλοποίηση των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών της ΕΕ και ο προϋπολογισμός για την περίοδο 2021-2027 ανέρχεται σε 1,074 τρισ. ευρώ (σε τιμές 2018), ενώ συμπληρώνεται και από το προσωρινό μέσο ανάκαμψης της ΕΕ NextGenerationEU ύψους 750 δισ. ευρώ (σε τιμές 2018), συμβάλλοντας στην αποκατάσταση των οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που προκλήθηκαν από τη νόσο COVID-19.
Ωστόσο, ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν αποσκοπεί στην αναδιανομή του πλούτου, αλλά εστιάζει στις ανάγκες των Ευρωπαίων πολιτών συνολικά, ενώ η πρόσβαση της Κύπρου στην ενιαία αγορά εκτιμάται ότι είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι η συμβολή της.
Ευρωπαϊκό Εξάμηνο
Το πλαίσιο για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχεται από το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Το πλαίσιο αυτό επιτρέπει στα κράτη μέλη της ΕΕ να περιγράφουν τα οικονομικά και δημοσιονομικά τους σχέδια, ενώ παρακολουθείται η πρόοδος των εν λόγω σχεδίων σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Τα κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν αυτονομία όσον αφορά την εφαρμογή των δικών τους δημοσιονομικών πολιτικών και φορολογικών καθεστώτων, αλλά το Εξάμηνο διασφαλίζει ότι συμμορφώνονται με ένα συμφωνημένο σύνολο κανόνων που ονομάζεται Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ).
Το Εξάμηνο θεσπίστηκε το 2010 για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης εκείνης της εποχής. Περιλαμβάνει μηχανισμούς για τον εντοπισμό πιθανών κινδύνων όσον αφορά τη σταθερότητα, καθώς και ανισορροπιών, όπως οι φούσκες στην αγορά ακινήτων, σαν αυτή που συνέβαλε στην οικονομική κατάρρευση της Κύπρου την περίοδο 2012-2013.
Ο ετήσιος κύκλος του Εξαμήνου διαρκεί από τον Νοέμβριο έως τον Οκτώβριο με «δέσμες μέτρων» για κάθε κράτος μέλος που δημοσιεύονται το φθινόπωρο, τον χειμώνα και την άνοιξη, στις οποίες περιγράφονται λεπτομερώς οι προτεραιότητες, οι κατευθυντήριες γραμμές, οι συστάσεις και οι εκθέσεις.
Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης
Ευρωπαϊκό Εξάμηνο για την Κύπρο
Ευρωπαϊκές οικονομικές προβλέψεις για την Κύπρο — καλοκαίρι 2021
Οικονομική και Νομισματική Ένωση
Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) συμβάλλει στην ολοκλήρωση των οικονομιών της ΕΕ, ώστε να μπορούν να παρέχουν σταθερότητα και ισχυρότερη, πιο βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη για τη βελτίωση της ζωής των πολιτών της ΕΕ.
Βασίζεται στον συντονισμό των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών, στην εφαρμογή κοινής νομισματικής πολιτικής και στη χρήση κοινού νομίσματος, του ευρώ.
Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ αποτελούν μέρος της οικονομικής ένωσης, αλλά ορισμένα, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, που έχουν υιοθετήσει το ευρώ, ονομάζονται συλλογικά ζώνη του ευρώ ή ευρωζώνη.
Η ευθύνη για την οικονομική πολιτική στο πλαίσιο της ΟΝΕ κατανέμεται μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία παρακολουθεί τις επιδόσεις και τη συμμόρφωση.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι το θεσμικό όργανο της ΕΕ που είναι αρμόδιο για την εφαρμογή αποτελεσματικής, στενά συντονισμένης νομισματικής πολιτικής για την ευρωζώνη, στο πλαίσιο των στόχων της σταθερότητας των τιμών και της διαφύλαξης της αξίας του νομίσματος.
Οι εθνικές κυβερνήσεις ελέγχουν άλλους τομείς οικονομικής πολιτικής. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η δημοσιονομική πολιτική που αφορά τους κρατικούς προϋπολογισμούς και οι φορολογικές πολιτικές που καθορίζουν τον τρόπο απόκτησης εισοδημάτων.
Η τραπεζική ένωση, που δημιουργήθηκε ως απάντηση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, ενισχύει την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Δημιουργεί μια πιο διαφανή, πιο ενοποιημένη και πιο ασφαλή αγορά για τις τράπεζες και συμβάλλει στην προστασία των καταθετών, διασφαλίζοντας ότι οι τράπεζες συμπεριφέρονται συνετά και ότι λαμβάνονται γρήγορα μέτρα για την πρόληψη της χρεοκοπίας τους.
Οικονομική και Νομισματική Ένωση
Πώς λειτουργεί η Οικονομική και Νομισματική Ένωση
Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Επιχειρήσεις, Οικονομία, Ευρώ