Πολιτική θεωρήσεων: Ενίσχυση της παρακολούθησης των καθεστώτων απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης της ΕΕ

Σήμερα, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με την παρακολούθηση των καθεστώτων απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης της ΕΕ, στην οποία ορίζεται διαδικασία διαβούλευσης. Η ανακοίνωση εξετάζει τη λειτουργία των καθεστώτων απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης της ΕΕ και προσδιορίζει τις κύριες προκλήσεις στους τομείς της αντικανονικής μετανάστευσης και της ασφάλειας.

Ο μηχανισμός αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης προβλέπεται στο άρθρο 8 του κανονισμού για τις θεωρήσεις. Κύριος σκοπός του εν λόγω μηχανισμού είναι να καταστήσει δυνατή την προσωρινή αναστολή της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης σε περίπτωση αιφνίδιας και σημαντικής αύξησης των κινδύνων αντικανονικής μετανάστευσης ή των κινδύνων για την ασφάλεια.

Στην επιστολή της προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 20ής Μαρτίου 2023, η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι «η Επιτροπή θα ενισχύσει την παρακολούθηση της ευθυγράμμισης της πολιτικής θεωρήσεων και θα υποβάλει συνολική έκθεση που θα προετοιμάσει το έδαφος για νομοθετική πρόταση για την τροποποίηση του μηχανισμού αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης». Ως συνέχεια της σημερινής ανακοίνωσης, η Επιτροπή δρομολογεί διαδικασία διαβούλευσης για την επίτευξη αυτών των στόχων.

Η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για ταξίδια συνεπάγεται σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά οφέλη για τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις τρίτες χώρες. Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να προκύψουν σημαντικές προκλήσεις στους τομείς της μετανάστευσης και της ασφάλειας από την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για ταξίδια. Η ανεπαρκής ευθυγράμμιση των θεωρήσεων με την πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ μπορεί να μετατρέψει μια χώρα που απαλλάσσεται από την υποχρέωση θεώρησης σε κόμβο διέλευσης για αντικανονικές εισόδους στην ΕΕ. Αυτό συνέβη στην περίπτωση της εισόδου χωρίς θεώρηση στα Δυτικά Βαλκάνια από υπηκόους χωρών που υπόκεινται σε υποχρέωση θεώρησης για την ΕΕ, που είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των αντικανονικών αφίξεων στην ΕΕ το 2022. Το ζήτημα αντιμετωπίστηκε μετά από άμεσες και εκτεταμένες επαφές μεταξύ της Επιτροπής και των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων, οι οποίοι σημείωσαν ουσιαστική πρόοδο όσον αφορά την ευθυγράμμιση των θεωρήσεων. Ως εκ τούτου, οι αντικανονικές αφίξεις στην ΕΕ μειώθηκαν. Επιπλέον, τα προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές τα οποία εφαρμόζονται από τρίτες χώρες που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης ενέχουν κινδύνους για την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τη διείσδυση του οργανωμένου εγκλήματος, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά για την ΕΕ. Τα εν λόγω προγράμματα επιτρέπουν σε υπηκόους τρίτων χωρών να αποκτήσουν την ιθαγένεια μιας χώρας χωρίς θεώρηση και να εισέλθουν στην ΕΕ χωρίς θεώρηση, παρακάμπτοντας τη διαδικασία θεώρησης βραχείας διαμονής της ΕΕ.

Ενισχυμένος μηχανισμός παρακολούθησης και αναστολής του μηχανισμού αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων και την αποτελεσματική πρόληψη αυτών των κινδύνων, θα πρέπει να επαναξιολογηθούν και να βελτιωθούν οι ισχύοντες κανόνες που αφορούν την παρακολούθηση της λειτουργίας των καθεστώτων απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης με τρίτες χώρες και την αναστολή της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης.

Με τη σημερινή ανακοίνωση, η Επιτροπή δρομολογεί διαδικασία διαβούλευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τον προσδιορισμό του καλύτερου τρόπου βελτίωσης του μηχανισμού αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης της ΕΕ. Η μελλοντική αναθεώρηση των κανόνων θα μπορούσε να περιλαμβάνει ιδίως:

• νέους λόγους αναστολής για την αντιμετώπιση νέων κινδύνων·
• προσαρμογή των κατώτατων ορίων για την ενεργοποίηση του μηχανισμού·
• διαμόρφωση πιο αποτελεσματικής και ευέλικτης διαδικασίας αναστολής·
• ενίσχυση των διατάξεων για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή θα συζητήσει με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τον τρόπο ενίσχυσης της εργαλειοθήκης για την πολιτική θεωρήσεων με αναθεωρημένο μηχανισμό αναστολής σχετικά με τις θεωρήσεις.

Με βάση τη συζήτηση αυτή, η Επιτροπή θα υποβάλει, το φθινόπωρο του 2023, νομοθετική πρόταση για την αναθεώρηση του μηχανισμού αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης.  

Ιστορικό 

Η ΕΕ διαθέτει επί του παρόντος καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης με 61 τρίτες χώρες. 25 χώρες έχουν συνάψει συμφωνίες απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης με την ΕΕ και 8 χώρες έλαβαν απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης ως αποτέλεσμα της επιτυχούς ολοκλήρωσης του διαλόγου για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων (Αλβανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Γεωργία, Μολδαβία και Ουκρανία). Οι υπόλοιπες χώρες έχουν απαλλαγεί από την υποχρέωση θεώρησης σύμφωνα με την πρώτη εναρμόνιση των κανόνων της ΕΕ [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 539/2001 του Συμβουλίου]. Επιπλέον, στις 19 Απριλίου 2023, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν να χορηγήσουν στο Κόσοβο απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του διαλόγου για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων που θα τεθεί σε ισχύ το αργότερο την 1η Ιανουαρίου 2024. 

Για περισσότερες πληροφορίες

Ανακοίνωση σχετικά με την παρακολούθηση των καθεστώτων απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης της ΕΕ

Μετανάστευση και Εσωτερικές Υποθέσεις — Πολιτική θεωρήσεων (Europa.eu)

IP 5η έκθεση για την αναστολή της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης

Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, 9 Φεβρουαρίου 2023

Δηλώσεις

Η ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο για τη διευκόλυνση των διαπροσωπικών επαφών και την ενίσχυση των επιχειρηματικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δεσμών μεταξύ των πολιτών της ΕΕ και των χωρών εταίρων. Ωστόσο, για τη διατήρηση αυτού του επιτεύγματος απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση. Θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για την αύξηση της ευθυγράμμισης της πολιτικής θεωρήσεων στο πλαίσιο της συμμετοχής και της δέσμευσης έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω των συμφωνιών μας για τις θεωρήσεις.

κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, αντιπρόεδρος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής μας - 30/05/2023

Η πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις μεταναστευτικές πολιτικές μας. Η βελτίωση της πολιτικής θεωρήσεων θα έχει θετικό αντίκτυπο στη διαχείριση της μετανάστευσης. Η ευθυγράμμιση των πολιτικών απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης των γειτονικών χωρών της ΕΕ αποτελεί βασικό θεμέλιο για μια ισχυρή ενιαία εταιρική σχέση με τους γείτονές μας στην περιοχή.

Η κ. Ίλβα Γιούανσον, επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, δήλωσε - 30/05/2023