Εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2023: Βελτιωμένες προοπτικές εν μέσω επίμονων προκλήσεων

Οι χαμηλότερες τιμές της ενέργειας, η μείωση των περιορισμών στον εφοδιασμό και η ισχυρή αγορά εργασίας στήριξαν έναν μέτριο ρυθμό ανάπτυξης το πρώτο τρίμηνο του 2023, εξαλείφοντας τους φόβους για ύφεση. Αυτή η καλύτερη από την αναμενόμενη έναρξη του έτους ανεβάζει τις προοπτικές ανάπτυξης για την οικονομία της ΕΕ σε 1,0 % το 2023 (0,8 % στις χειμερινές ενδιάμεσες προβλέψεις) και σε 1,7 % το 2024 (1,6 % τον χειμώνα). Οι αναθεωρημένες προς τα άνω προβλέψεις για τη ζώνη του ευρώ είναι παρόμοιου μεγέθους, με την αύξηση του ΑΕΠ να αναμένεται τώρα σε 1,1 % και 1,6 % το 2023 και το 2024 αντίστοιχα. Λόγω των συνεχιζόμενων πιέσεων στις βασικές τιμές, ο πληθωρισμός αναθεωρήθηκε επίσης προς τα άνω σε σύγκριση με τον χειμώνα, σε 5,8 % το 2023 και σε 2,8 % το 2024 στη ζώνη του ευρώ.

Οι χαμηλότερες τιμές της ενέργειας βελτιώνουν τις αναπτυξιακές προοπτικές

Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,3 % στην ΕΕ και κατά 0,1 % στη ζώνη του ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2023. Οι προπορευόμενοι δείκτες υποδηλώνουν συνέχιση της ανάπτυξης το β΄ τρίμηνο.

Η ευρωπαϊκή οικονομία κατάφερε να περιορίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, αντιμετωπίζοντας την ενεργειακή κρίση χάρη στην ταχεία διαφοροποίηση του εφοδιασμού και τη μεγάλη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου. Οι σημαντικά χαμηλότερες τιμές της ενέργειας λειτουργούν ευεργετικά μέσω της οικονομίας, μειώνοντας το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων. Οι καταναλωτές βλέπουν επίσης τους λογαριασμούς ενέργειας να μειώνονται, αν και η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται να παραμείνει υποτονική, καθώς η αύξηση των μισθών υπολείπεται του πληθωρισμού.

Καθώς ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, οι όροι χρηματοδότησης αναμένεται να καταστούν ακόμη πιο αυστηροί. Αν και η ΕΚΤ και άλλες κεντρικές τράπεζες της ΕΕ αναμένεται να πλησιάσουν στο τέλος του κύκλου αύξησης των επιτοκίων, η πρόσφατη αναταραχή στον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι πιθανό να αυξήσει την πίεση στο κόστος και στην ευκολία πρόσβασης σε πιστώσεις, επιβραδύνοντας την αύξηση των επενδύσεων και πλήττοντας ιδίως τις επενδύσεις σε κατοικίες.

Ο δομικός πληθωρισμός αναθεωρήθηκε προς τα άνω, αλλά αναμένεται να υποχωρήσει σταδιακά

Μετά την κορύφωσή του το 2022, ο ονομαστικός πληθωρισμός συνέχισε να μειώνεται το α' τρίμηνο του 2023 εν μέσω απότομης επιβράδυνσης των τιμών της ενέργειας. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός (ονομαστικός πληθωρισμός εκτός ενέργειας και μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής) αποδεικνύεται πιο επίμονος. Το Μάρτιο έφθασε σε ιστορικά υψηλό επίπεδο 7,6 %, αλλά αναμένεται να μειωθεί σταδιακά κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, καθώς τα περιθώρια κέρδους απορροφούν υψηλότερες μισθολογικές πιέσεις και οι συνθήκες χρηματοδότησης γίνονται αυστηρότερες. Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση του Απριλίου του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή για τη ζώνη του ευρώ, ο οποίος δημοσιεύθηκε μετά την τελευταία ημερομηνία της παρούσας πρόβλεψης, προκύπτει οριακή μείωση του ποσοστού του δομικού πληθωρισμού, γεγονός που υποδηλώνει ότι ενδέχεται να έχει κορυφωθεί το α ΄ τρίμηνο, όπως προβλεπόταν. Σε ετήσια βάση, ο δομικός πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ το 2023 αναμένεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 6,1 %, προτού υποχωρήσει σε 3,2 % το 2024, παραμένοντας πάνω από τον ονομαστικό πληθωρισμό και τα δύο έτη της πρόβλεψης.

Η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική έναντι της οικονομικής επιβράδυνσης

Μια αγορά εργασίας με πρωτοφανείς θετικές επιδόσεις ενισχύει την ανθεκτικότητα της οικονομίας της ΕΕ. Το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ σημείωσε νέο χαμηλό επίπεδο ρεκόρ 6,0 % τον Μάρτιο του 2023, ενώ τα ποσοστά συμμετοχής και απασχόλησης βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ.

Η αγορά εργασίας της ΕΕ αναμένεται να αντιδράσει ήπια μόνο στον βραδύτερο ρυθμό οικονομικής επέκτασης. Η αύξηση της απασχόλησης προβλέπεται να ανέλθει σε 0,5 % φέτος, προτού μειωθεί στο 0,4 % το 2024. Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να παραμείνει μόλις πάνω από το 6 %. Η αύξηση των μισθών ανέκαμψε από τις αρχές του 2022, αλλά μέχρι στιγμής έχει παραμείνει αρκετά κάτω από τον πληθωρισμό. Αναμένονται πιο σταθερές αυξήσεις των μισθών λόγω της επίμονης ακαμψίας των αγορών εργασίας, των ισχυρών αυξήσεων των κατώτατων μισθών σε αρκετές χώρες και, γενικότερα, της πίεσης από τους εργαζομένους να ανακτήσουν την απώλεια της αγοραστικής δύναμης.

Τα δημόσια ελλείμματα αναμένεται να μειωθούν ιδίως το 2024

Παρά τη θέσπιση μέτρων στήριξης για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας, η ισχυρή ονομαστική ανάπτυξη και η ανάκληση των υπολειπόμενων μέτρων που σχετίζονται με την πανδημία οδήγησαν σε περαιτέρω μείωση του συνολικού δημοσίου ελλείμματος της ΕΕ το 2022 στο 3,4 % του ΑΕΠ. Το 2023 και πιο πολύ το 2024, η πτώση των τιμών της ενέργειας αναμένεται να επιτρέψει στις κυβερνήσεις να καταργήσουν σταδιακά τα ενεργειακά μέτρα στήριξης, οδηγώντας σε περαιτέρω μειώσεις του ελλείμματος σε 3,1 % και 2,4 % του ΑΕΠ αντίστοιχα. Ο συνολικός δείκτης χρέους προς το ΑΕΠ της ΕΕ προβλέπεται να μειωθεί σταθερά σε επίπεδο κάτω του 83 % το 2024 (90 % στη ζώνη του ευρώ), ποσοστό που εξακολουθεί να είναι υψηλότερο από τα προ της πανδημίας επίπεδα. Υπάρχει μεγάλη ανομοιογένεια στη δημοσιονομική πορεία των κρατών μελών.

Ενώ ο πληθωρισμός μπορεί να στηρίξει τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών βραχυπρόθεσμα, το αποτέλεσμα αυτό αναμένεται να εξανεμιστεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς το κόστος αποπληρωμής του χρέους αυξάνεται και οι δημόσιες δαπάνες προσαρμόζονται σταδιακά στο υψηλότερο επίπεδο τιμών.

Οι καθοδικοί κίνδυνοι για τις οικονομικές προοπτικές έχουν αυξηθεί

Ο πιο επίμονος δομικός πληθωρισμός θα μπορούσε να συνεχίσει να περιορίζει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και να επιβάλει ισχυρότερη αντίδραση νομισματικής πολιτικής, με ευρείες μακροοικονομικές προεκτάσεις. Επιπλέον, νέα επεισόδια οικονομικών πιέσεων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση της απροθυμίας ανάληψης κινδύνων, προκαλώντας εντονότερη αυστηροποίηση των όρων δανειοδότησης σε σχέση με την παρούσα πρόβλεψη. Ένας επεκτατικός προσανατολισμός της δημοσιονομικής πολιτικής θα τροφοδοτούσε περαιτέρω τον πληθωρισμό, γεγονός που θα αντέβαινε στη δράση της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, ενδέχεται να προκύψουν νέες προκλήσεις για την παγκόσμια οικονομία μετά την αναταραχή στον τραπεζικό τομέα ή σε σχέση με ευρύτερες γεωπολιτικές εντάσεις. Στη θετική πλευρά, οι πιο ευνοϊκές εξελίξεις των τιμών της ενέργειας θα οδηγήσουν σε ταχύτερη μείωση του ονομαστικού πληθωρισμού, με θετικές δευτερογενείς επιπτώσεις στην εγχώρια ζήτηση. Τέλος, υπάρχει επίμονη αβεβαιότητα που απορρέει από τη συνεχιζόμενη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η δημοσίευση των προβλέψεων περιλαμβάνει για πρώτη φορά επισκόπηση των οικονομικών διαρθρωτικών χαρακτηριστικών, των πρόσφατων επιδόσεων και προοπτικών για την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στις οποίες το Συμβούλιο χορήγησε το καθεστώς υποψήφιας χώρας για προσχώρηση στην ΕΕ τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο του 2022.

Ιστορικό

Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε ένα σύνολο τεχνικών παραδοχών που αφορούν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, με καταληκτική ημερομηνία την 25η Απριλίου. Για όλες τις υπόλοιπες εισροές στοιχείων, καθώς και τις παραδοχές σχετικά με κρατικές πολιτικές, στις εν λόγω προβλέψεις λαμβάνονται υπόψη στοιχεία που συγκεντρώθηκαν έως και τις 28 Απριλίου. Οι προβλέψεις στηρίζονται στην παραδοχή αμετάβλητων πολιτικών, εκτός αν έχουν εξαγγελθεί νέες πολιτικές και έχουν προσδιοριστεί με επαρκείς λεπτομέρειες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει κάθε χρόνο δύο ολοκληρωμένες σειρές προβλέψεων (εαρινές και φθινοπωρινές) και δύο ενδιάμεσες (χειμερινές και θερινές). Οι ενδιάμεσες προβλέψεις καλύπτουν τα ετήσια και τριμηνιαία στοιχεία για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό για το τρέχον και το επόμενο έτος για όλα τα κράτη μέλη, καθώς και συγκεντρωτικά στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ και ζώνης του ευρώ.

Οι θερινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2023 θα επικαιροποιήσουν τις προβλέψεις για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό και αναμένεται να παρουσιαστούν εντός του Ιουλίου του 2023.

Για περισσότερες πληροφορίες

Πλήρες έγγραφο: Εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2023

Ακολουθήστε τον αντιπρόεδρο κ. Dombrovskis στο Twitter: @VDombrovskis

Ακολουθήστε τον επίτροπο κ. Gentiloni στο Twitter: @PaoloGentiloni

Ακολουθήστε τη ΓΔ ECFIN στο Twitter: @ecfin

Δηλώσεις

Η πορεία της οικονομίας της ΕΕ είναι αξιέπαινη δεδομένων των συνθηκών που δημιουργήθηκαν εξαιτίας της επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, με αποτέλεσμα την αναβάθμιση των σημερινών αναπτυξιακών προβλέψεων για το 2023. Διαπιστώνουμε επίσης μια ισχυρή αγορά εργασίας και πρωτοφανή χαμηλά επίπεδα ανεργίας. Με τη σαφή μείωση των τιμών της ενέργειας, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να μπορέσουν να καταργήσουν σταδιακά τα μέτρα στήριξης και να μειώσουν το χρέος τους. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου που πρέπει να λάβουμε υπόψη. Ο δομικός πληθωρισμός παραμένει σταθερά υψηλός, γεγονός που θα μπορούσε να διαβρώσει την αγοραστική δύναμη των πολιτών, να επιβραδύνει την αύξηση των επενδύσεων και να παρεμποδίσει την πρόσβαση σε πιστώσεις. Για να διατηρηθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός, είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι η δημοσιονομική πολιτική παραμένει συνετή και να διατηρηθεί η δυναμική των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων

κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων - 15/05/2023

Η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από ό, τι προβλέψαμε το περασμένο φθινόπωρο. Χάρη στις αποφασιστικές προσπάθειες για την ενίσχυση της ενεργειακής μας ασφάλειας, σε μια αξιοσημείωτα ανθεκτική αγορά εργασίας και στη χαλάρωση των περιορισμών εφοδιασμού, αποφύγαμε τη χειμερινή ύφεση και βάλαμε πορεία για μέτρια ανάπτυξη κατά το τρέχον και το επόμενο έτος. Ο πληθωρισμός αποδείχθηκε πιο επίμονος από ό, τι αναμενόταν, αλλά προβλέπεται ότι θα μειωθεί σταδιακά κατά το υπόλοιπο του 2023 και το 2024. Και η βελτίωση των δημόσιων οικονομικών αναμένεται να συνεχιστεί καθώς αίρονται σταδιακά τα μέτρα στήριξης στον τομέα της ενέργειας. Ωστόσο, οι κίνδυνοι παραμένουν πολύ σοβαροί ώστε να μην επιτρέπουν τον εφησυχασμό. ενώ η βάναυση εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εξακολουθεί να καλύπτει με αβεβαιότητα τις προοπτικές. Πρέπει να παραμείνουμε σε επαγρύπνηση και να είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε σε ενδεχόμενους μελλοντικούς κλυδωνισμούς με την ίδια ενότητα και αποφασιστικότητα που επιδείξαμε τα τρία τελευταία ταραγμένα χρόνια.

κ. Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονομίας - 15/05/2023