Οικονομικές προβλέψεις για την Κύπρο

Εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2023: βελτιωμένες προοπτικές εν μέσω επίμονων προκλήσεων

Μετά την ισχυρή ανάπτυξη του 2022 που ανήλθε στο 5,6%, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επιβραδυνθεί σε 2,3% και 2,7% το 2023 και το 2024 αντίστοιχα, εν μέσω επίμονων πληθωριστικών πιέσεων και αυξανόμενων επιτοκίων. Μετά την κορύφωσή του το 2022 στο 8,1% και παρά τις ανοδικές πιέσεις που προέρχονται από τη μερική τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί, καθώς μειώνονται οι παγκόσμιες τιμές της ενέργειας και υποχωρούν οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού. Η αγορά εργασίας αποδεικνύεται ανθεκτική. Η Κύπρος προβλέπεται να διατηρήσει δημοσιονομικά πλεονάσματα κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, ενώ το δημόσιο χρέος αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται, φτάνοντας στο 72,5% του ΑΕΠ το 2024.

Επιβράδυνση μετά την ισχυρή ανάπτυξη του 2022

Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,6% το 2022, κυρίως λόγω της εγχώριας ζήτησης. Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε σημαντικά λόγω της αύξησης της ζήτησης μετά την πανδημία και της σημαντικής αύξησης της απασχόλησης. Η έντονη εισροή ξένων επενδύσεων σε ακίνητα ώθησε τις επενδύσεις στον κατασκευαστικό τομέα. Ο τουρισμός είχε καλύτερες επιδόσεις απ’ ό,τι αναμενόταν, παρά την απώλεια της ρωσικής αγοράς, και έφθασε περίπου το 90% και το 80% των προ της πανδημίας επιπέδων, όσον αφορά τα έσοδα και τις αφίξεις αντίστοιχα. Άλλες εξαγωγές υπηρεσιών, όπως οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) και οι χρηματοπιστωτικές και επαγγελματικές υπηρεσίες, συνέχισαν να επεκτείνονται, καθιστώντας παράλληλα την οικονομία λιγότερο εξαρτημένη από τον τουρισμό. 

Η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας ξεκίνησε το τελευταίο τρίμηνο του 2022 και αναμένεται να συνεχιστεί κατά τη διάρκεια του 2023. Η ανάπτυξη της οικονομίας αναμένεται να επιβραδυνθεί λόγω του πληθωρισμού που συνεχίζει να είναι υψηλός και να διαβρώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, λόγω των υψηλότερων επιτοκίων που επηρεάζουν αρνητικά τις επενδύσεις και λόγω της εξασθένησης της αναπτυξιακής δυναμικής των εμπορικών εταίρων της Κύπρου που επηρεάζει την εξωτερική ζήτηση. Η μερική τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών που εφαρμόστηκε τον Ιανουάριο του 2023 αναμένεται να μετριάσει κάπως τον αρνητικό αντίκτυπο στην κατανάλωση. Η εφαρμογή του κυπριακού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αναμένεται να στηρίξει τις επενδύσεις, ιδίως στις κατασκευές και τους εξοπλισμούς, κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων. Ο τουρισμός και άλλες υπηρεσίες με εξαγωγικό προσανατολισμό προβλέπεται να συνεχίσουν να αυξάνονται, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Συνολικά, το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,3% το 2023, προτού αυξηθεί στο 2,7% το 2024.

Η αγορά εργασίας βελτιώνεται

Η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη αύξησε την απασχόληση κατά 2,9% και τις δεδουλευμένες ώρες κατά 4,1% το 2022. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε περισσότερο απ’ ό,τι αναμενόταν αρχικά, από 7,5% το 2021 σε 6,8% το 2022. Προβλέπεται ότι θα αυξηθεί ελαφρά το 2023 σε 6,9%, συμβαδίζοντας με την επιβράδυνση της αύξησης του ΑΕΠ, προτού μειωθεί σε 6,4% το 2024, καθώς οι τομείς των υπηρεσιών υψηλής έντασης εργασίας αναμένεται να συνεχίσουν να επεκτείνονται.

Μετριασμός του πληθωρισμού το 2023

Ο πληθωρισμός κορυφώθηκε στο 8,1% το 2022 λόγω της ραγδαίας αύξησης των παγκόσμιων τιμών των βασικών προϊόντων. Καθώς οι παγκόσμιες τιμές της ενέργειας μειώνονται και οι διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού εξαλείφονται σταδιακά, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί στο 3,8% το 2023. Ωστόσο, η μερική τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών αναμένεται να έχει ορισμένες δευτερογενείς ανοδικές επιδράσεις. Η αναμενόμενη συγκράτηση των παγκόσμιων τιμών της ενέργειας και άλλων βασικών προϊόντων προβλέπεται να μειώσει περαιτέρω τον πληθωρισμό σε 2,5% το 2024.

Προβλέπονται δημοσιονομικά πλεονάσματα, ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι δυσμενέστερων εξελίξεων

Το 2022, το ονομαστικό ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης μετατράπηκε σε σημαντικό πλεόνασμα της τάξης του 2,1% του ΑΕΠ. Οι δημοσιονομικές επιδόσεις ήταν ισχυρότερες απ’ ό,τι αναμενόταν και υποστηρίχθηκαν από την έντονη αύξηση των εσόδων λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής ανάπτυξης, σε συνδυασμό με την απόσυρση των μέτρων στήριξης λόγω του κορονοϊού.

Ο προϋπολογισμός προβλέπεται να παραμείνει πλεονασματικός στο 1,8% του ΑΕΠ το 2023. Τα δημόσια έσοδα υποστηρίζονται από τις συνεχιζόμενες υψηλές επιδόσεις της ιδιωτικής κατανάλωσης, την αύξηση των εταιρικών κερδών και τις αυξήσεις των μισθών. Οι αυξήσεις των μισθών και των συντάξεων του δημόσιου τομέα ασκούν ανοδικές πιέσεις στις δαπάνες. Οι προβλέψεις αυτές προϋποθέτουν ότι τα μέτρα για τον μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας στους λογαριασμούς ενέργειας των νοικοκυριών —που ανέρχονται σε 0,4% του ΑΕΠ το 2023, έναντι 0,7% το 2022— θα καταργηθούν πλήρως στα τέλη Ιουνίου του 2023. Οι δημοσιονομικές εξελίξεις το 2023 επηρεάζονται επίσης από την εικαζόμενη πλήρη σταδιακή κατάργηση των έκτακτων προσωρινών μέτρων λόγω του κορονοϊού, το κόστος των οποίων εκτιμάται ότι ανήλθε στο 0,3% του ΑΕΠ το 2022.

Για το 2024, το πλεόνασμα του προϋπολογισμού αναμένεται να ανέλθει περίπου στο 2,1% του ΑΕΠ. Η αύξηση οφείλεται στην προβλεπόμενη πλήρη κατάργηση των μέτρων για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας, τα οποία εφαρμόζονται έως τον Ιούνιο του 2023.

Ο δείκτης χρέους προς το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί κατά τα επόμενα έτη λόγω της προβλεπόμενης αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ (μεταξύ άλλων λόγω και του υψηλού αποπληθωριστή ΑΕΠ) και των πρωτογενών πλεονασμάτων. Αναμένεται να φθάσει το 80,4% έως το τέλος του 2023 και να μειωθεί περαιτέρω σε 72,5% το 2024, από 86,5% το 2022.

Οι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές παρουσιάζουν τάση επιδείνωσης. Ειδικότερα, η σχεδιαζόμενη επέκταση της κρατικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων «ΚΕΔΙΠΕΣ» και η πιθανή τροποποίηση του συστήματος τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τα δημόσια οικονομικά.