Η Επιτροπή αποστέλλει στη Meta τα προκαταρκτικά της πορίσματα σχετικά με το μοντέλο «συγκατάθεση ή πληρωμή» (Pay or Consent) της Meta, για παραβίαση της πράξης για τις ψηφιακές αγορές

Σήμερα, η Επιτροπή γνωστοποίησε στη Meta τα προκαταρκτικά της πορίσματα βάσει των οποίων το διαφημιστικό μοντέλο «συγκατάθεση ή πληρωμή» που εφαρμόζει η Meta δεν συνάδει με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές. Κατά την προκαταρκτική άποψη της Επιτροπής, αυτό το αναγκαστικό δίλημμα υποχρεώνει τις χρήστριες και τους χρήστες να συναινούν στον συνδυασμό των προσωπικών τους δεδομένων και τους στερεί τη δυνατότητα πρόσβασης σε μια λιγότερο εξατομικευμένη αλλά ισοδύναμη έκδοση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης της Meta.

Προκαταρκτικά πορίσματα σχετικά με το μοντέλο «συγκατάθεση ή πληρωμή» (Pay or Consent) της Meta

Οι επιγραμμικές πλατφόρμες συχνά συλλέγουν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα μέσω δικών τους υπηρεσιών και υπηρεσιών τρίτων, για την παροχή επιγραμμικών διαφημιστικών υπηρεσιών. Λόγω της σημαντικής τους θέσης στις ψηφιακές αγορές, οι πυλωροί είναι σε θέση να επιβάλλουν όρους υπηρεσιών στη μεγάλη βάση χρηστών και χρηστριών τους, με αποτέλεσμα να συλλέγουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.  Έτσι, έχουν αποκτήσει δυνητικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές που δεν έχουν πρόσβαση σε τόσο μεγάλο όγκο δεδομένων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μεγάλοι φραγμοί στην παροχή επιγραμμικών υπηρεσιών διαφήμισης και υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης.

Σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 2 της πράξης για τις ψηφιακές αγορές, οι πυλωροί πρέπει να ζητούν τη συγκατάθεση των χρηστριών και των χρηστών προκειμένου να συνδυάσουν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που τους αφορούν μεταξύ καθορισμένων βασικών υπηρεσιών πλατφόρμας και άλλων υπηρεσιών και, εάν ο χρήστης ή η χρήστρια αρνηθεί να συγκατατεθεί, θα πρέπει να μπορεί να έχει πρόσβαση σε λιγότερο εξατομικευμένη αλλά ισοδύναμη εναλλακτική λύση. Οι πυλωροί δεν μπορούν να εξαρτούν τη χρήση της υπηρεσίας ή ορισμένων λειτουργιών της από τη συγκατάθεση των χρηστών ή των χρηστριών.

Τον Νοέμβριο του 2023, ανταποκρινόμενη στις κανονιστικές αλλαγές στην ΕΕ, η Meta εισήγαγε μια διλημματική προσφορά «συγκατάθεσης ή πληρωμής», στο πλαίσιο της οποίας οι χρήστες και οι χρήστριες του Facebook και του Instagram στην ΕΕ πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα στα εξής: i) να γίνουν συνδρομητές ή συνδρομήτριες έναντι μηνιαίου τέλους σε μια έκδοση των εν λόγω μέσων κοινωνικής δικτύωσης που δεν περιέχει διαφημίσεις ή ii) να έχουν δωρεάν πρόσβαση σε μια έκδοση των εν λόγω μέσων κοινωνικής δικτύωσης που περιέχει εξατομικευμένες διαφημίσεις.

Η Επιτροπή διατυπώνει την προκαταρκτική άποψη ότι το διαφημιστικό μοντέλο «συγκατάθεση ή πληρωμή» της Meta δεν συνάδει με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές, καθώς δεν πληροί τις αναγκαίες απαιτήσεις του άρθρου 5 παράγραφος 2. Ειδικότερα, το μοντέλο της Meta:

1. Δεν δίνει στους χρήστες και τις χρήστριες τη δυνατότητα να επιλέγουν μια υπηρεσία που να χρησιμοποιεί λιγότερα από τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που τους/τις αφορούν και κατά τα άλλα να είναι ισοδύναμη με την υπηρεσία που βασίζεται σε «εξατομικευμένες διαφημίσεις». 
2. Δεν επιτρέπει στις χρήστριες και τους χρήστες να ασκούν το δικαίωμά τους να συγκατατίθενται ελεύθερα στον συνδυασμό των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τις/τους αφορούν.

Για να υπάρχει συμμόρφωση με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές, οι χρήστες και οι χρήστριες που δεν δίνουν τη συγκατάθεσή τους θα πρέπει και πάλι να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ισοδύναμη υπηρεσία η οποία να χρησιμοποιεί λιγότερα από τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που τους/τις αφορούν, εν προκειμένω για την εξατομίκευση των διαφημίσεων.

Καθ' όλη τη διάρκεια της έρευνάς της, η Επιτροπή λειτουργεί σε συντονισμό με τις αρμόδιες αρχές προστασίας δεδομένων.

Επόμενα βήματα

Με την αποστολή των προκαταρκτικών πορισμάτων, η Επιτροπή γνωστοποιεί στη Meta την προκαταρκτική της άποψη ότι η εταιρεία παραβιάζει την πράξη για τις ψηφιακές αγορές, επιφυλασσόμενη για το ποια θα είναι η έκβαση της έρευνας. Η Meta έχει πλέον τη δυνατότητα να ασκήσει τα δικαιώματα άμυνας που διαθέτει, εξετάζοντας τα έγγραφα στον φάκελο έρευνας της Επιτροπής και απαντώντας γραπτώς στα προκαταρκτικά πορίσματά της. Η Επιτροπή θα ολοκληρώσει την έρευνά της εντός 12 μηνών από την έναρξη της διαδικασίας στις 25 Μαρτίου 2024.

Εάν τελικά επιβεβαιωθούν οι προκαταρκτικές της απόψεις, η Επιτροπή θα εκδώσει απόφαση με την οποία θα διαπιστώνεται ότι το μοντέλο της Meta δεν συμμορφώνεται με το άρθρο 5 παράγραφος 2 της πράξης για τις ψηφιακές αγορές.

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα έως και 10 % του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών του πυλωρού. Τα πρόστιμα αυτά μπορούν να φθάσουν έως και στο 20 % σε περίπτωση υποτροπής. Σε περίπτωση συστηματικής μη συμμόρφωσης, η Επιτροπή εξουσιοδοτείται επίσης να θεσπίσει πρόσθετα επανορθωτικά μέτρα, όπως να υποχρεώσει τον πυλωρό να πωλήσει μια επιχείρηση ή τμήματά της ή να του απαγορεύσει να αποκτήσει πρόσθετες υπηρεσίες που σχετίζονται με τη συστημική μη συμμόρφωση.

Η Επιτροπή εξακολουθεί να συνεργάζεται εποικοδομητικά με τη Meta για τον προσδιορισμό μιας ικανοποιητικής πορείας προς την αποτελεσματική συμμόρφωση.

Δηλώσεις

Στόχος της έρευνάς μας είναι να εξασφαλιστεί η δυνατότητα διεκδίκησης σε αγορές όπου πυλωροί όπως η Meta συσσωρεύουν επί σειρά ετών δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα εκατομμυρίων πολιτών της ΕΕ. Η προκαταρκτική μας άποψη είναι ότι το διαφημιστικό μοντέλο της Meta δεν συμμορφώνεται με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές. Θέλουμε να ενδυναμώσουμε τους πολίτες ώστε να μπορούν να πάρουν τον έλεγχο των δεδομένων τους και να μπορούν να επιλέγουν μια λιγότερο εξατομικευμένη εμπειρία διαφημίσεων.

κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού

Σήμερα κάνουμε ένα ακόμη σημαντικό βήμα για να διασφαλίσουμε την πλήρη συμμόρφωση της Meta με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές. Η προκαταρκτική μας άποψη είναι ότι το επιχειρηματικό μοντέλο «συγκατάθεση ή πληρωμή» (Pay or Consent) της Meta παραβιάζει την πράξη για τις ψηφιακές αγορές. Σκοπός της πράξης για τις ψηφιακές αγορές είναι οι χρήστριες και οι χρήστες να ανακτήσουν την εξουσία να αποφασίζουν πώς θα χρησιμοποιούνται τα δεδομένα τους, και οι καινοτόμες εταιρείες να μπορούν να ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις με τους τεχνολογικούς κολοσσούς όσον αφορά την πρόσβαση σε δεδομένα.

κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς